Morning Prayer 2

The Shloka

———

समुद्रवसने देवि

पर्वतस्तनमण्डले ।

विष्णुपत्नि नमस्तुभ्यं

पादस्पर्शं क्षमस्व मे ॥

———

ಸಮುದ್ರವಸನೆ ದೇವಿ, ಪರ್ವತಸ್ತನಮಂಡಲೆ ।

ವಿಷ್ಣುಪತ್ನಿ ನಮಸ್ತುಭ್ಯಂ, ಪಾದಸ್ಪರ್ಶಂ ಕ್ಷಮಸ್ವ ಮೇ ॥

———

Samudra-vasane Devi, Parvata-stana-maṇḍale ।

Viṣṇu-patni namas-tubhyaṁ, pāda-sparśaṁ kṣamasva me ॥

———

Meaning / Summary

ಈ ಶ್ಲೋಕದ ಮಹತ್ವವು ಭೂಮಿ ತಾಯಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಗೌರವ ಮತ್ತು ಕೃತಜ್ಞತೆಯ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸುವುದರಲ್ಲಿದೆ. ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ, ಭೂಮಿಯನ್ನು ಕೇವಲ ಭೌತಿಕ ವಸ್ತುವಾಗಿ ಕಾಣದೆ, ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಿಗಳನ್ನು ಪೋಷಿಸುವ ಭೂಮಿ ದೇವಿಯಾಗಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವಳ ದೈವಿಕ ರೂಪವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡು, ಅವಳ ಮೇಲೆ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕುವಂತಹ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಾರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಕ್ಷಮೆ ಕೋರುವ ಮೂಲಕ, ಈ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯು ವಿನಮ್ರತೆಯನ್ನು ಮೂಡಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಕೃತಿಯೊಂದಿಗಿನ ನಮ್ಮ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಪರಿಸರದ ಬಗ್ಗೆ ಗೌರವ ಮತ್ತು ಜಾಗರೂಕ ಜೀವನವನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುತ್ತದೆ, ಭೂಮಿಯನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ಪೋಷಣೆ ಮತ್ತು ಬೆಂಬಲದ ಮೂಲವೆಂದು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ.

ಸಮುದ್ರವೇ ವಸ್ತ್ರವಾಗಿ ಉಳ್ಳ ದೇವಿಯೇ, ಪರ್ವತಗಳೇ ಸ್ತನಮಂಡಲವಾಗಿ ಉಳ್ಳವಳೇ, ವಿಷ್ಣುವಿನ ಪತ್ನಿಯೇ, ನಿನಗೆ ನಮಸ್ಕಾರ. ನನ್ನ ಪಾದಸ್ಪರ್ಶವನ್ನು ಕ್ಷಮಿಸು.

ಈ ಶ್ಲೋಕವು ನಿದ್ರೆಯಿಂದ ಎದ್ದ ನಂತರ ಭೂಮಿ ದೇವಿಗೆ (ಭೂಮಿ ತಾಯಿಗೆ) ಸಲ್ಲಿಸುವ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಸಮುದ್ರವನ್ನು ಅವಳ ವಸ್ತ್ರವಾಗಿಯೂ, ಪರ್ವತಗಳನ್ನು ಅವಳ ಸ್ತನಗಳಾಗಿಯೂ ಗುರುತಿಸಿ, ಅವಳು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಪತ್ನಿ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಕಾಲಿಡುವ ಮೊದಲು, ಅವಳನ್ನು ಪಾದಗಳಿಂದ ಸ್ಪರ್ಶಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಕ್ಷಮೆ ಕೇಳುವುದು ಈ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯ ಸಾರಾಂಶ.

ಈ ಶ್ಲೋಕವು ಭೂಮಿ ತಾಯಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಆಳವಾದ ಗೌರವವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. “ಸಮುದ್ರವಸನೆ ದೇವಿ” ಎಂದರೆ “ಸಮುದ್ರವೇ ವಸ್ತ್ರವಾಗಿ ಉಳ್ಳ ದೇವಿಯೇ”. ಈ ರೂಪಕವು ಭೂಮಿಯನ್ನು ಆವರಿಸಿರುವ ವಿಶಾಲ ಸಾಗರಗಳನ್ನು ಅವಳ ದೈವಿಕ ಉಡುಗೆಯಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಅವಳ ವಿಶಾಲವಾದ ಮತ್ತು ಸರ್ವವ್ಯಾಪಿ ಸ್ವಭಾವವನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ. “ಪರ್ವತಸ್ತನಮಂಡಲೆ” ಎಂದರೆ “ಪರ್ವತಗಳೇ ಸ್ತನಗಳಾಗಿ ಉಳ್ಳವಳೇ” ಅಥವಾ “ಪರ್ವತಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತಗೊಂಡವಳೇ”. ಈ ಚಿತ್ರಣವು ಭವ್ಯವಾದ ಪರ್ವತಗಳನ್ನು ಅವಳ ಜೀವ ನೀಡುವ, ಪೋಷಿಸುವ ಅಂಶಗಳಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ, ತಾಯಿಯ ಸ್ತನಗಳು ಮಗುವಿಗೆ ಪೋಷಣೆ ನೀಡುವಂತೆ. ಇದು ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು ಮತ್ತು ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಅವಳ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. “ವಿಷ್ಣುಪತ್ನಿ” ಎಂದರೆ “ವಿಷ್ಣುವಿನ ಪತ್ನಿಯೇ”, ಅವಳನ್ನು ಭೂಮಿ ದೇವಿಯಾಗಿ, ವಿಷ್ಣುವಿನ ದೈವಿಕ ಪತ್ನಿಯಾಗಿ ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಅವಳ ಪವಿತ್ರ ಮತ್ತು ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. “ನಮಸ್ತುಭ್ಯಂ” ಎಂದರೆ “ನಿನಗೆ ನಮಸ್ಕಾರ”, ಇದು ಆಳವಾದ ಗೌರವ ಮತ್ತು ಆರಾಧನೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, “ಪಾದಸ್ಪರ್ಶಂ ಕ್ಷಮಸ್ವ ಮೇ” ಎಂದರೆ “ನಿನ್ನ ಪಾದಗಳನ್ನು ಸ್ಪರ್ಶಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ನನ್ನನ್ನು ಕ್ಷಮಿಸು”. ಇದು ಅವಳ ಮೇಲೆ ಹೆಜ್ಜೆ ಇಡುವ ಕಾರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಕ್ಷಮೆ ಯಾಚಿಸುವ ವಿನಮ್ರ ವಿನಂತಿಯಾಗಿದೆ. ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ, ಪೂಜ್ಯ ವಸ್ತುಗಳು ಅಥವಾ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಾದಗಳಿಂದ ಸ್ಪರ್ಶಿಸುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಗೌರವವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯು ಯಾವುದೇ ಅಜಾಗರೂಕ ಅಪರಾಧವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ, ಒಬ್ಬರ ದಿನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಮೊದಲು ಭೂಮಿಯ ಕಡೆಗೆ ವಿನಮ್ರತೆ ಮತ್ತು ಕೃತಜ್ಞತೆಯ ಮನೋಭಾವವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ.

The significance of this shloka lies in fostering a sense of reverence and gratitude towards Mother Earth. In Hinduism, Earth is not merely a physical entity but a living goddess, Bhumi Devi, who sustains all life. By acknowledging her divine form and seeking forgiveness for the seemingly mundane act of stepping on her, the prayer instills humility and reminds one of their interconnectedness with nature. It encourages mindful living and respect for the environment, recognizing the Earth as the source of all sustenance and support.

O Goddess, whose garment is the ocean, whose breasts are the mountains; O wife of Vishnu, salutations to you. Please forgive me for touching your feet.

This shloka is a morning prayer offered to Mother Earth (Bhumi Devi) upon waking up. It acknowledges her divine form, likening the oceans to her garments and mountains to her chest, and identifies her as the consort of Lord Vishnu. The devotee seeks forgiveness for touching her with their feet, an act that might be considered disrespectful, before stepping onto her surface.

This shloka is a profound expression of reverence for Mother Earth. “Samudra-vasane Devi” means “O Goddess, whose garment is the ocean.” This metaphorically describes the vastness of the oceans covering the Earth as her divine attire, emphasizing her expansive and all-encompassing nature. “Parvata-stana-maṇḍale” translates to “whose breasts are the mountains” or “adorned with mountains.” This imagery portrays the majestic mountains as her life-giving, sustaining aspects, much like a mother’s breasts nourish her child. It signifies her role as the provider of resources and support. “Viṣṇu-patni” directly means “O wife of Vishnu,” identifying her as Bhumi Devi, the divine consort of Lord Vishnu, highlighting her sacred and elevated status within the cosmic order. “Namas-tubhyaṁ” means “salutations to you,” a gesture of deep respect and adoration. Finally, “pāda-sparśaṁ kṣamasva me” means “forgive me for touching your feet.” This is a humble plea for pardon for the act of placing one’s feet on her, an act considered potentially disrespectful in Indian culture, where feet are generally not used to touch revered objects or beings. The prayer seeks to mitigate any inadvertent offense, demonstrating an attitude of humility and gratitude towards the Earth before beginning one’s day.

Sentence - 1

———

समुद्रवसने देवि

———

Meaning

ಸಮುದ್ರವೇ ವಸ್ತ್ರವಾಗಿ ಉಳ್ಳ ದೇವಿಯೇ,

O Goddess, whose garment is the ocean,

Meaning of Words

समुद्रवसने		ಸಮುದ್ರವಸನೆ		samudra-vasane
ಸಮುದ್ರವೇ ವಸ್ತ್ರವಾಗಿ ಉಳ್ಳವಳೇ ‘ಸಮುದ್ರ’ ಎಂದರೆ ಸಾಗರ ಮತ್ತು ‘ವಸನ’ ಎಂದರೆ ವಸ್ತ್ರ ಅಥವಾ ಬಟ್ಟೆ. ಭೂಮಿಯು ವಿಶಾಲವಾದ ಸಾಗರಗಳನ್ನು ತನ್ನ ವಸ್ತ್ರವಾಗಿ ಧರಿಸಿದೆ ಎಂದು ಇಲ್ಲಿ ವರ್ಣಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಅವಳ ವಿಶಾಲವಾದ ಮತ್ತು ಸರ್ವವ್ಯಾಪಿ ಸ್ವಭಾವವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.			whose garment is the ocean Composed of ‘samudra’ (ocean) and ‘vasana’ (garment or clothing). It describes the Earth as wearing the vast oceans as her clothes, signifying her expansive and all-encompassing nature.
देवि		ದೇವಿ		Devi
ದೇವಿಯೇ ‘ದೇವಿ’ ಎಂದರೆ ದೇವತೆ. ಇಲ್ಲಿ ಭೂಮಿ ತಾಯಿಯನ್ನು ದೈವಿಕ ಸ್ತ್ರೀ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಸಂಬೋಧಿಸಲಾಗಿದೆ.			O Goddess A vocative form of ‘Devi’, meaning ‘Goddess’. It addresses Mother Earth as a divine female entity.

Sentence - 2

———

पर्वतस्तनमण्डले

———

Meaning

ಪರ್ವತಗಳೇ ಸ್ತನಮಂಡಲವಾಗಿ ಉಳ್ಳವಳೇ,

whose breasts are the mountains,

Meaning of Words

पर्वतस्तनमण्डले		ಪರ್ವತಸ್ತನಮಂಡಲೆ		parvata-stana-maṇḍale
ಪರ್ವತಗಳೇ ಸ್ತನಮಂಡಲವಾಗಿ ಉಳ್ಳವಳೇ ‘ಪರ್ವತ’ ಎಂದರೆ ಬೆಟ್ಟ, ‘ಸ್ತನ’ ಎಂದರೆ ಎದೆ/ಸ್ತನ, ಮತ್ತು ‘ಮಂಡಲ’ ಎಂದರೆ ಪ್ರದೇಶ ಅಥವಾ ವರ್ತುಲ, ಇಲ್ಲಿ ಎದೆಯ ಭಾಗ ಅಥವಾ ಅಲಂಕಾರವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಪರ್ವತಗಳನ್ನು ಭೂಮಿಯ ಎದೆ/ಸ್ತನಗಳಾಗಿ ರೂಪಕವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ, ಪೋಷಣೆ, ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಜೀವನ ಮತ್ತು ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ, ತಾಯಿ ತನ್ನ ಮಗುವಿಗೆ ಪೋಷಣೆ ನೀಡುವಂತೆ.			whose breasts are the mountains (or adorned with mountains) Composed of ‘parvata’ (mountain), ‘stana’ (breast), and ‘maṇḍala’ (region or circle, here implying the chest region or an adornment). It figuratively describes the mountains as her breasts, symbolizing nourishment, strength, and the sources of life and resources, much like a mother nourishes her child.

Sentence - 3

———

विष्णुपत्नि नमस्तुभ्यं

———

Meaning

ವಿಷ್ಣುವಿನ ಪತ್ನಿಯೇ, ನಿನಗೆ ನಮಸ್ಕಾರ.

O wife of Vishnu, salutations to you.

Meaning of Words

विष्णुपत्नि		ವಿಷ್ಣುಪತ್ನಿ		Viṣṇu-patni
ವಿಷ್ಣುವಿನ ಪತ್ನಿಯೇ ‘ವಿಷ್ಣು’ ಎಂದರೆ ವಿಷ್ಣು ದೇವರು ಮತ್ತು ‘ಪತ್ನಿ’ ಎಂದರೆ ಹೆಂಡತಿ. ಭೂಮಿಯನ್ನು ಭೂಮಿ ದೇವಿಯಾಗಿ ಸಂಬೋಧಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅವಳು ವಿಷ್ಣು ದೇವರ ಪತ್ನಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾಳೆ.			O wife of Vishnu Composed of ‘Viṣṇu’ (Lord Vishnu) and ‘patni’ (wife). It addresses the Earth as Bhumi Devi, who is considered the consort of Lord Vishnu.
नमस्तुभ्यं		ನಮಸ್ತುಭ್ಯಂ		namas-tubhyaṁ
ನಿನಗೆ ನಮಸ್ಕಾರ ‘ನಮಸ್’ ಎಂದರೆ ನಮಸ್ಕಾರ ಅಥವಾ ಶಿರಬಾಗುವುದು, ಮತ್ತು ‘ತುಭ್ಯಂ’ ಎಂದರೆ ‘ನಿನಗೆ’. ಇದು ಗೌರವಯುತ ಶುಭಾಶಯ ಮತ್ತು ಆರಾಧನೆಯ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ.			salutations to you ‘Namas’ means salutations or bowing down, and ‘tubhyaṁ’ means to you. It is an expression of respectful greeting and adoration.

Sentence - 4

———

पादस्पर्शं क्षमस्व मे

———

Meaning

ನನ್ನ ಪಾದಸ್ಪರ್ಶವನ್ನು ಕ್ಷಮಿಸು.

Please forgive me for touching your feet.

Meaning of Words

पादस्पर्शं		ಪಾದಸ್ಪರ್ಶಂ		pāda-sparśaṁ
ಪಾದಗಳ ಸ್ಪರ್ಶವನ್ನು ‘ಪಾದ’ ಎಂದರೆ ಕಾಲು ಮತ್ತು ‘ಸ್ಪರ್ಶ’ ಎಂದರೆ ಸ್ಪರ್ಶಿಸುವುದು. ಇದು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಪಾದಗಳ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.			touching your feet (or touch of feet) Composed of ‘pāda’ (foot) and ‘sparśa’ (touch). It refers to the act of one’s feet coming into contact with the Earth.
क्षमस्व		ಕ್ಷಮಸ್ವ		kṣamasva
‘ಕ್ಷಮಿಸು’ ಎಂದರೆ ಮನ್ನಿಸು ಅಥವಾ ಕ್ಷಮೆ ನೀಡು ಎಂದರ್ಥ. ಇದು ಕ್ಷಮೆಗಾಗಿ ವಿನಮ್ರವಾದ ವಿನಂತಿಯಾಗಿದೆ.			An imperative verb meaning “forgive” or “pardon”. It is a humble request for forgiveness.
मे		ಮೇ		me
ನನ್ನನ್ನು / ನನಗೆ ‘ನಾನು’ ಪದದ ಚತುರ್ಥಿ ಅಥವಾ ಷಷ್ಠಿ ರೂಪ, ‘ನನಗೆ’ ಅಥವಾ ‘ನನ್ನನ್ನು’ ಎಂದರ್ಥ. ಇಲ್ಲಿ, ಕ್ಷಮೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ‘ನನ್ನನ್ನು’ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.			me / for me A dative or genitive form of ‘I’, meaning ‘to me’ or ‘for me’. Here, it implies ‘for my sake’ or ‘me’ in the context of forgiveness.

---