Morning Prayer 1

The Shloka

———

कराग्रे वसते लक्ष्मीः

करमध्‍ये सरस्वती ।

करमूले तु गोविन्दः

प्रभाते करदर्शनम् ॥

———

કરાગ્રે વસતે લક્ષ્મીઃ કરમધ્યે સરસ્વતી ।

કરમૂલે તુ ગોવિન્દઃ પ્રભાતે કરદર્શનમ્ ॥

———

Karāgre vasate Lakṣmīḥ karamadhye Sarasvatī ।

Karamūle tu Govindaḥ prabhāte karadarśanam ॥

———

Meaning / Summary

“કરદર્શનમ્” શ્લોક એ સવારે જાગૃત થવા પર તરત જ કરવામાં આવતી એક ગહન વૈદિક પ્રથા છે. તેનું મહત્વ વ્યક્તિને યાદ અપાવવામાં રહેલું છે કે તેના હાથ ફક્ત ભૌતિક અંગો નથી, પરંતુ તે એવા સાધનો છે જેના દ્વારા તે પોતાની આજીવિકા કમાય છે, જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરે છે અને કાર્યો કરે છે. હાથના વિવિધ ભાગોમાં દેવી લક્ષ્મી, સરસ્વતી અને ભગવાન ગોવિંદને આમંત્રિત કરીને, આ શ્લોક વ્યક્તિના દૈનિક કાર્યો અને ક્રિયાઓને પવિત્ર કરે છે, સામાન્ય કાર્યોને ભક્તિના કાર્યોમાં રૂપાંતરિત કરે છે. તે સારા કાર્યો કરવા, પ્રમાણિક રીતે કમાણી કરવા અને જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવા માટે પોતાના હાથનો ઉપયોગ કરવાના મહત્વ પર ભાર મૂકે છે, જેથી દિવસની શરૂઆત સચેત અને ઉદ્દેશ્યપૂર્ણ દૃષ્ટિકોણથી થાય, અને તમામ પ્રયત્નો માટે દૈવી આશીર્વાદ પ્રાપ્ત થાય. તે કાર્ય કરવાની અને સર્જન કરવાની ક્ષમતા પ્રત્યે કૃતજ્ઞતાને પણ પ્રોત્સાહન આપે છે, અને હાથને કર્મ (ક્રિયા) અને ભાગ્યના પ્રતીક તરીકે ઓળખાવે છે.

હાથના અગ્રભાગમાં દેવી લક્ષ્મી નિવાસ કરે છે, હાથના મધ્યભાગમાં દેવી સરસ્વતી નિવાસ કરે છે, અને હાથના મૂળમાં ભગવાન ગોવિંદ (વિષ્ણુ) નિવાસ કરે છે. તેથી, સવારે ઉઠીને પોતાના હાથના દર્શન કરવા જોઈએ.

આ શ્લોક સવારે જાગૃત થવા પર બોલવામાં આવતી પ્રાર્થના છે. તે વ્યક્તિઓને સવારે ઉઠીને સૌપ્રથમ પોતાના હાથને જોવાની પ્રેરણા આપે છે, તેને એક દિવ્ય સાધન તરીકે ઓળખાવે છે. તે હાથના અગ્રભાગને લક્ષ્મી (ધન અને સમૃદ્ધિની દેવી), હથેળીના મધ્યભાગને સરસ્વતી (જ્ઞાનની દેવી), અને હથેળીના મૂળને ગોવિંદ (વિષ્ણુ, પાલનહાર) સાથે જોડે છે, જેનાથી દિવસની શરૂઆતથી જ સમૃદ્ધિ, જ્ઞાન અને ભરણપોષણ માટે આશીર્વાદ પ્રાપ્ત થાય છે.

The “Karadarshanam” shloka is a profound Vedic practice performed immediately after waking up. Its significance lies in reminding an individual that their hands are not merely physical limbs but instruments through which they earn their livelihood, acquire knowledge, and perform actions. By invoking the deities Lakshmi, Saraswati, and Govinda within the different parts of the hand, the shloka sanctifies one’s daily work and actions, transforming mundane tasks into acts of devotion. It emphasizes the importance of utilizing one’s hands for good deeds, for earning an honest living, and for gaining knowledge, ensuring that the day begins with a mindful and purposeful outlook, seeking divine blessings for all endeavors. It also promotes gratitude for the ability to work and create, and recognizes the hand as a symbol of karma (action) and destiny.

At the fingertips resides Goddess Lakshmi, in the middle of the palm resides Goddess Saraswati, and at the base of the palm resides Lord Govinda (Vishnu). Therefore, one should look at their hands in the morning.

This shloka is a morning prayer recited upon waking up. It encourages individuals to behold their hands first thing in the morning, recognizing them as a divine instrument. It associates the fingertips with Lakshmi (goddess of wealth), the middle of the palm with Saraswati (goddess of knowledge), and the base of the palm with Govinda (Vishnu, the preserver), thereby invoking blessings for prosperity, wisdom, and sustenance from the very start of the day.

Sentence - 1

———

कराग्रे वसते लक्ष्मीः

———

Meaning

હાથના અગ્રભાગમાં દેવી લક્ષ્મી નિવાસ કરે છે.

At the fingertips resides Goddess Lakshmi.

Meaning of Words

कराग्रे		કરાગ્રે		karāgre
હાથના અગ્રભાગમાં/આંગળીના ટેરવે. ‘કર’ એટલે હાથ, ‘અગ્ર’ એટલે ટોચ અથવા આગળનો ભાગ. તેથી, તે હાથના સૌથી બહારના ભાગ, એટલે કે આંગળીના ટેરવાંનો ઉલ્લેખ કરે છે.			At the fingertips/forepart of the hand. ‘Kara’ means hand, ‘agre’ means at the tip or forepart. So, it refers to the outermost part of the hand, specifically the fingertips.
वसते		વસતે		vasate
નિવાસ કરે છે/રહે છે. આ એક ક્રિયાપદ છે જેનો અર્થ રહેવું અથવા વસવું થાય છે. તે દેવતાની હાજરી દર્શાવે છે.			Resides/Dwells. This is a verb meaning to live, dwell, or reside. It signifies the presence of the deity.
लक्ष्मीः		લક્ષ્મીઃ		Lakṣmīḥ
દેવી લક્ષ્મી. ધન, સમૃદ્ધિ, સદ્ભાગ્ય અને સૌંદર્યની હિંદુ દેવી. તે મોટે ભાગે આર્થિક સુખાકારી અને વિપુલતા સાથે સંકળાયેલી છે, જે તમામ પ્રકારની ભૌતિક અને આધ્યાત્મિક સમૃદ્ધિનું પ્રતીક છે.			Goddess Lakshmi. The Hindu goddess of wealth, prosperity, good fortune, and beauty. She is often associated with financial well-being and abundance, symbolizing all forms of material and spiritual richness.

Sentence - 2

———

करमध्‍ये सरस्वती

———

Meaning

હાથના મધ્યભાગમાં દેવી સરસ્વતી નિવાસ કરે છે.

In the middle of the palm resides Goddess Saraswati.

Meaning of Words

करमध्‍ये		કરમધ્યે		karamadhye
હાથના મધ્યભાગમાં/હથેળીના મધ્યમાં. ‘કર’ એટલે હાથ, ‘મધ્યે’ એટલે મધ્યમાં. આ હથેળીના કેન્દ્રીય ભાગનો ઉલ્લેખ કરે છે.			In the middle of the hand/palm. ‘Kara’ means hand, ‘madhye’ means in the middle. This refers to the central part of the palm.
सरस्वती		સરસ્વતી		Sarasvatī
દેવી સરસ્વતી. જ્ઞાન, કલા, સંગીત, શાણપણ અને વિદ્યાની હિંદુ દેવી. તેમને તમામ સર્જનાત્મક શક્તિ અને બુદ્ધિનો સ્ત્રોત માનવામાં આવે છે, અને બૌદ્ધિક પ્રયાસો માટે તેમની પૂજા કરવામાં આવે છે.			Goddess Saraswati. The Hindu goddess of knowledge, arts, music, wisdom, and learning. She is considered the source of all creative power and intelligence, and is revered for intellectual pursuits.

Sentence - 3

———

करमूले तु गोविन्दः

———

Meaning

હાથના મૂળમાં (મૂળ ભાગમાં), ખરેખર, ભગવાન ગોવિંદ નિવાસ કરે છે.

At the base of the palm, indeed, resides Lord Govinda.

Meaning of Words

करमूले		કરમૂલે		karamūle
હાથના મૂળમાં/કાંડા પાસે. ‘કર’ એટલે હાથ, ‘મૂલે’ એટલે મૂળ અથવા આધારમાં. આ કાંડાની સૌથી નજીકના હથેળીના ભાગનો ઉલ્લેખ કરે છે, જે પાયા અથવા સ્ત્રોતનું પ્રતીક છે.			At the base of the hand/wrist. ‘Kara’ means hand, ‘mūle’ means at the root or base. This refers to the part of the palm closest to the wrist, signifying the foundation or source.
तु		તુ		tu
ખરેખર/તો/અને.			Indeed/But/And.
गोविन्दः		ગોવિન્દઃ		Govindaḥ
ભગવાન ગોવિંદ (વિષ્ણુ/કૃષ્ણનું એક નામ). ભગવાન વિષ્ણુનું એક પૂજનીય નામ, જે ઘણીવાર ભગવાન કૃષ્ણ સાથે સંકળાયેલું છે, જે બ્રહ્માંડના પાલનહાર અને રક્ષક છે. તે ભરણપોષણ, સુખાકારી અને તમામ જીવનને ટેકો આપતી દૈવી ઊર્જાનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.			Lord Govinda (a name of Vishnu/Krishna). A revered name of Lord Vishnu, often associated with Lord Krishna, who is the sustainer and protector of the universe. He represents sustenance, well-being, and the divine energy that supports all life.

Sentence - 4

———

प्रभाते करदर्शनम्

———

Meaning

તેથી, સવારે, (આપણે) હાથના દર્શન કરવા જોઈએ.

Therefore, in the morning, one should look at their hands.

Meaning of Words

प्रभाते		પ્રભાતે		prabhāte
સવારે/પ્રભાતમાં. વહેલી સવારના કલાકોનો ઉલ્લેખ કરે છે, ખાસ કરીને પરોઢ અથવા સૂર્યોદય સમયે, જ્યારે વ્યક્તિ જાગે છે. આ સમય આધ્યાત્મિક પ્રથાઓ માટે શુભ માનવામાં આવે છે.			In the morning. Refers to the early morning hours, specifically at dawn or sunrise, when one wakes up. This is considered an auspicious time for spiritual practices.
करदर्शनम्		કરદર્શનમ્		karadarśanam
હાથના દર્શન/હાથને જોવું. ‘કર’ એટલે હાથ, ‘દર્શનમ્’ એટલે જોવું અથવા નિહાળવું (ઘણીવાર શ્રદ્ધાપૂર્વક, જેમ કે દેવતાના ‘દર્શન’). તે પોતાના હાથને શ્રદ્ધાપૂર્વક વિધિપૂર્વક જોવાનો અર્થ દર્શાવે છે, તેમનામાં દૈવી હાજરીનો સ્વીકાર કરે છે.			Seeing/looking at the hands. ‘Kara’ means hand, ‘darśanam’ means seeing or beholding (often with reverence, as in ‘darshan’ of a deity). It implies a ritualistic viewing of one’s hands with reverence, acknowledging the divine presence within them.

---