Shree Ram Vandana - 4

The Shloka

———

शिर मुकुट कुंडल तिलक

चारु उदारु अङ्ग विभूषणं ।

आजानु भुज शर चाप धर

संग्राम जित खरदूषणं ॥

———

శిర ముకుట కుండల తిలక చారు ఉదారు అంగ విభూషణం ।

ఆజాను భుజ శర చాప ధర సంగ్రామ జిత ఖరదూషణం ॥

———

Shira mukuṭa kuṇḍala tilaka chāru udāru aṅga vibhūṣaṇaṃ ।

Ājānu bhuja shara chāpa dhara saṅgrāma jita kharadūṣaṇaṃ ॥

———

Meaning / Summary

ఈ శ్లోకం శ్రీరాముని దైవిక యువరాజుగా, ఆకర్షణీయమైన మరియు అలంకరించబడిన రూపంతో, మరియు శక్తివంతమైన దుష్ట శక్తులను ఓడించగల గొప్ప యోధునిగా అతని రెండు స్వభావాలను ప్రశంసిస్తుంది. ధర్మాన్ని మరియు ధర్మాన్ని రక్షించే అతని పాత్రను ఇది హైలైట్ చేస్తుంది, అతని బలం మరియు సౌందర్యాన్ని నొక్కి చెబుతుంది. ఇది అతని సంపూర్ణ వ్యక్తిత్వాన్ని ధ్యానించడానికి ఉపయోగపడుతుంది.

కిరీటం, చెవిపోగులు, తిలకంతో అలంకరించబడిన తల గలవాడు, అందమైన మరియు గొప్ప ఆభరణాలతో అలంకరించబడిన శరీరం గలవాడు; మోకాళ్ళ వరకు చేతులు గలవాడు, బాణం మరియు ధనస్సును ధరించినవాడు, యుద్ధంలో ఖరదూషణులను జయించినవాడు.

ఈ శ్లోకం శ్రీరాముని దైవిక రూపాన్ని, రాజకీయ ఆభరణాలతో అలంకరించబడిన అతని శరీరాన్ని, మరియు ఖరదూషణులను యుద్ధంలో ఓడించిన అతని వీరోచిత పరాక్రమాన్ని వర్ణిస్తుంది.

ఈ శ్లోకం శ్రీరాముని వ్యక్తిత్వంలోని రాజరిక మరియు పరాక్రమ లక్షణాలను అద్భుతంగా వివరిస్తుంది. ఇది అతని దైవిక శారీరక లక్షణాలను వివరిస్తుంది: అతని తల రాజ కిరీటంతో అలంకరించబడి ఉంటుంది, చెవులు సొగసైన చెవిపోగులతో, మరియు నుదురు పవిత్రమైన తిలకంతో అలంకరించబడి ఉంటుంది, ఇవన్నీ అతని యువరాజు మరియు దైవత్వాన్ని సూచిస్తాయి. అతని శరీరం మనోహరమైన మరియు గొప్ప ఆభరణాలతో అలంకరించబడిందని వర్ణించబడింది, ఇది అతని మొత్తం రాజ రూపాన్ని పెంచుతుంది. ఇంకా, ఇది అతని వీరోచిత లక్షణాలను హైలైట్ చేస్తుంది, ముఖ్యంగా అతని మోకాళ్ళ వరకు విస్తరించి ఉన్న పొడవైన చేతులను (మహాపురుషుడికి లేదా గొప్ప ఆత్మకు సంకేతం) మరియు బాణం మరియు ధనస్సును ఎల్లప్పుడూ ధరించి యుద్ధానికి అతని సంసిద్ధతను ప్రస్తావిస్తుంది. ఈ శ్లోకం యుద్ధంలో భయంకరమైన రాక్షసులు ఖరదూషణులను విజయవంతంగా జయించినవాడిగా అతన్ని కీర్తించడంతో ముగుస్తుంది, ఇది అతని అపారమైన బలం, ధైర్యం మరియు ధర్మాన్ని రక్షించే అతని పాత్రను ప్రదర్శిస్తుంది.

ఈ శ్లోకం రామాయణం యొక్క అరణ్యకాండలో ఒక కీలక సంఘటన అయిన ఖరదూషణులపై శ్రీరాముని విజయాన్ని సూచిస్తుంది. సీతాదేవి అపహరణకు ముందు, రామలక్ష్మణులు మరియు సీతాదేవి దండకారణ్యంలో సాధారణ జీవితాన్ని గడుపుతున్నారు. లంక రాజు రావణుని సోదరి శూర్పణఖ, రాముడిని చూసి మోహించింది. ఆమె రాముడిని ప్రలోభపెట్టడానికి ప్రయత్నించినప్పుడు మరియు తరువాత సీతాదేవిని బెదిరించినప్పుడు, లక్ష్మణుడు ఆమె ముక్కు మరియు చెవులను కోసి ఆమెను వికారంగా మార్చాడు. ఆగ్రహించిన మరియు అవమానపడిన శూర్పణఖ, జనస్థానంలో (దండకారణ్యంలో ఒక ప్రాంతం) శక్తివంతమైన సేనాపతులు మరియు రావణుని భయంకరమైన జనరల్స్ అయిన తన సోదరులు ఖరదూషణుల వద్దకు పారిపోయింది. శూర్పణఖకు ప్రతీకారం తీర్చుకోవడానికి మరియు రాముడిపై దాడి చేయడానికి వారు పద్నాలుగు వేల రాక్షసులతో కూడిన పెద్ద సైన్యంతో బయలుదేరారు. సంఖ్యలో చాలా తక్కువ ఉన్నప్పటికీ, శ్రీరాముడు తన దైవిక పరాక్రమంతో, ఒంటరిగా ఖరదూషణులను మరియు వారి మొత్తం సైన్యాన్ని సంహరించాడు. ఈ చర్య అతని అసాధారణ యుద్ధ నైపుణ్యాన్ని, ఋషులను మరియు ధర్మాన్ని రక్షించడానికి అతని స్థిరమైన నిబద్ధతను, మరియు దుష్ట శక్తులపై అతని దైవిక శక్తిని ప్రదర్శించింది. ఇది ఒక గొప్ప యోధునిగా మరియు ధర్మాన్ని నిలబెట్టేవాడిగా అతని కీర్తిని పటిష్టం చేసింది.

This shloka extols Lord Rama’s dual nature as both a divine prince with a captivating and adorned form, and a mighty warrior capable of vanquishing powerful evil forces. It highlights his role as a protector of dharma and righteousness, emphasizing his strength and beauty. It serves as a meditation on his complete personality.

Whose head is adorned with a crown, ears with earrings, forehead with a tilak, and whose body has beautiful and magnificent ornaments; whose arms extend up to the knees, who holds a bow and arrow, and who conquered Khara and Dushana in battle.

This shloka describes Lord Rama’s majestic appearance and his heroic deed of defeating the powerful Rakshasas, Khara and Dushana, in battle. It praises his divine form adorned with royal ornaments and his prowess as a warrior.

This shloka beautifully encapsulates the majestic and valorous aspects of Lord Rama’s personality. It describes his divine physical attributes: his head adorned with a royal crown, ears with elegant earrings, and forehead with a sacred tilak, all symbolizing his princely and divine status. His body is described as being embellished with charming and grand ornaments, enhancing his overall regal appearance. Furthermore, it highlights his heroic characteristics, specifically mentioning his long arms that extend to his knees (a sign of a Mahapurusha or great soul), and his readiness for battle, always bearing a bow and arrow. The shloka concludes by revering him as the one who victoriously conquered the formidable Rakshasas, Khara and Dushana, in battle, showcasing his immense strength, courage, and his role as a protector of righteousness.

This shloka refers to Lord Rama’s victory over the Rakshasas Khara and Dushana, a pivotal event in the Aranya Kanda of the Ramayana. After Sita’s abduction, Rama, Lakshmana, and Sita were living a simple life in the Dandakaranya forest. Shurpanakha, the sister of Ravana, the king of Lanka, encountered Rama and became infatuated with him. When she attempted to seduce Rama and later threatened Sita, Lakshmana disfigured her by cutting off her nose and ears. Enraged and humiliated, Shurpanakha fled to her brothers Khara and Dushana, who were powerful commanders in Janasthana (a region in Dandakaranya) and Ravana’s formidable generals. They marched with a massive army of fourteen thousand Rakshasas to avenge Shurpanakha and attack Rama. Despite being vastly outnumbered, Lord Rama, with his divine prowess, single-handedly confronted and annihilated Khara, Dushana, and their entire army. This act demonstrated his extraordinary martial prowess, his unwavering commitment to protecting the sages and righteous, and his divine might against evil forces. It solidified his reputation as a supreme warrior and the upholder of Dharma.

Sentence - 1

———

शिर मुकुट कुंडल तिलक चारु उदारु अङ्ग विभूषणं

———

Meaning

కిరీటం, చెవిపోగులు, తిలకంతో అలంకరించబడిన తల గలవాడు, అందమైన మరియు గొప్ప ఆభరణాలతో అలంకరించబడిన శరీరం గలవాడు.

Whose head is adorned with a crown, ears with earrings, forehead with a tilak, and whose body has beautiful and magnificent ornaments.

Meaning of Words

शिर		శిర		Shira
తల మానవ శరీరంలో మెదడు, కళ్ళు, చెవులు, ముక్కు మరియు నోరు ఉన్న పై భాగం.			Head The upper part of the human body, containing the brain, eyes, ears, nose, and mouth.
मुकुट		ముకుట		Mukuṭa
కిరీటం సార్వభౌముడు లేదా దేవత ధరించే ఒక ఆచార తలపాగా, అధికారం, రాజరికం లేదా దైవత్వానికి చిహ్నం.			Crown A ceremonial headdress worn by a monarch or deity as a symbol of authority, royalty, or divinity.
कुंडल		కుండల		Kuṇḍala
చెవిపోగులు చెవులకు ధరించే ఆభరణాలు, సాధారణంగా చెవిపోగుల నుండి వేలాడతాయి లేదా వాటికి జతచేయబడతాయి.			Earrings Ornaments worn on the ears, typically hanging from or attached to the earlobes.
तिलक		తిలక		Tilaka
తిలకం నుదుటిపై సాధారణంగా కుంకుమ, చందనం లేదా భస్మంతో వేసే గుర్తు, ముఖ్యంగా హిందువులు మతపరమైన లేదా ఆచార ప్రయోజనాల కోసం ధరిస్తారు.			Mark on the forehead A mark, usually made with vermillion, sandalwood paste, or ash, applied on the forehead, especially by Hindus, for religious or ceremonial purposes.
चारु		చారు		Chāru
అందమైన, మనోహరమైన ఇంద్రియాలకు లేదా మనస్సుకు ఆహ్లాదకరంగా ఉండటం; ఆనందాన్ని లేదా ఆకర్షణను కలిగించే లక్షణాలు కలిగి ఉండటం.			Beautiful, charming Pleasing to the senses or mind; having qualities that delight or attract.
उदारु		ఉదారు		Udāru
గొప్ప, ఉదారమైన ఆకట్టుకునే అందం, విస్తారమైన లేదా విలాసవంతమైన; అద్భుతమైన. ఇక్కడ, ఇది ఆభరణాల గొప్పతనాన్ని మరియు వైభవాన్ని సూచిస్తుంది.			Magnificent, grand Impressively beautiful, elaborate, or extravagant; splendid. Here, it refers to the grandeur and majesty of the ornaments.
अङ्ग		అంగ		Aṅga
శరీరం (భాగాలు) శరీరంలోని ప్రధాన భాగాలలో ఏదైనా ఒకటి. ఈ సందర్భంలో, అలంకరించబడిన శరీరంలోని వివిధ భాగాలను సూచిస్తుంది.			Body (parts) Any of the principal parts of the body. In this context, it refers to the various parts of the body that are adorned.
विभूषणं		విభూషణం		Vibhūṣaṇaṃ
ఆభరణాలు, అలంకరణలు వ్యక్తిగత అలంకరణ కోసం ధరించే ఆభరణాలు లేదా ఇతర అలంకార వస్తువులు.			Ornaments, adornments Items of jewelry or other decorative objects worn for personal adornment.

Sentence - 2

———

आजानु भुज शर चाप धर संग्राम जित खरदूषणं ॥

———

Meaning

మోకాళ్ళ వరకు చేతులు గలవాడు, బాణం మరియు ధనస్సును ధరించినవాడు, యుద్ధంలో ఖరదూషణులను జయించినవాడు.

Whose arms extend up to the knees, who holds a bow and arrow, and who conquered Khara and Dushana in battle.

Meaning of Words

आजानु		ఆజాను		Ājānu
మోకాళ్ళ స్థాయి వరకు విస్తరించి ఉన్నవి. మోకాళ్ళ వరకు చేరే పొడవైన చేతులు ప్రాచీన భారతీయ సంప్రదాయాలలో గొప్ప వ్యక్తిత్వానికి (మహాపురుష లక్షణం) సంకేతంగా పరిగణించబడతాయి, ఇది శక్తి, నాయకత్వం మరియు దైవత్వాన్ని సూచిస్తుంది.			Up to the knees Extending down to the level of the knees. Long arms reaching the knees are considered a sign of a great personality (Mahapurusha Lakshana) in ancient Indian traditions, signifying power, leadership, and divinity.
भुज		భుజ		Bhuja
చేతులు మానవ శరీరంలోని భుజాల నుండి చేతుల వరకు విస్తరించి ఉన్న రెండు పై అవయవాలు.			Arms The two upper limbs of the human body, extending from the shoulders to the hands.
शर		శర		Shara
బాణం పదునైన తల మరియు ఈకలతో కూడిన షాఫ్ట్, ధనస్సు నుండి విసరబడే ప్రక్షేపకం.			Arrow A projectile consisting of a shaft with a sharpened head and feathers, shot from a bow.
चाप		చాప		Chāpa
ధనస్సు బాణాలను విసరడానికి ఉపయోగించే ఆయుధం, వక్రమైన చెక్క లేదా ఇతర సాగే పదార్థంతో తయారు చేయబడి, దాని చివర్ల మధ్య తాడు కట్టబడి ఉంటుంది.			Bow A weapon used for shooting arrows, consisting of a curved piece of wood or other elastic material with a string stretched between its ends.
धर		ధర		Dhara
ధరించినవాడు, పట్టుకున్నవాడు ఏదైనా మోసేవాడు లేదా పట్టుకునేవాడు.			Bearing, holding One who carries or holds something.
संग्राम		సంగ్రామ		Saṅgrāma
యుద్ధం, పోరాటం సాయుధ బలగాల మధ్య జరిగే పోరాటం లేదా సంఘర్షణ.			Battle, war A fight or conflict between armed forces.
जित		జిత		Jita
జయించిన, గెలిచిన ప్రత్యర్థిని ఓడించిన లేదా అడ్డంకిని అధిగమించిన.			Conquered, victorious over Having defeated an opponent or overcome an obstacle.
खरदूषणं		ఖరదూషణం		Kharadūṣaṇaṃ
ఖరదూషణులు రావణుని సైన్యంలో శక్తివంతమైన రాక్షస సోదరులు మరియు సేనాపతులు, వారి బలం మరియు క్రూరత్వానికి ప్రసిద్ధి చెందారు. వారు దండకారణ్యంలో శ్రీరాముడిచే ఓడించబడి సంహరించబడ్డారు.			Khara and Dushana Two powerful Rakshasa brothers and commanders in Ravana’s army, known for their might and cruelty. They were defeated and killed by Lord Rama in the Dandakaranya forest.

---