Shree Ram Vandana - 1

The Shloka

———

श्री रामचन्द्र कृपालु भजुमन

हरण भवभय दारुणं ।

नव कंज लोचन कंज मुख

कर कंज पद कंजारुणं ॥

———

Śrī Rāmacandra Kṛpālu Bhajuman Haraṇa Bhavabhaya Dāruṇaṁ.

Nava Kañja Locana Kañja Mukha Kara Kañja Pada Kañjāruṇaṁ.

———

Meaning / Summary

या श्लोकाला हिंदू भक्ती परंपरेत, विशेषतः भगवान श्री रामाच्या भक्तांसाठी, खूप महत्त्व आहे. हे मनाला देवावर लक्ष केंद्रित करण्याची आठवण करून देते आणि आत्मनिरीक्षण व भक्तीला प्रोत्साहन देते. भगवान रामाच्या गुणांवर - त्यांची दयाळूपणा (कृपालु) आणि संसारिक भयाचे नाश करणारे (भवभय हरण) म्हणून ध्यान केल्याने, भक्तांना संसारचक्रातून मुक्ती मिळवण्यासाठी प्रेरणा मिळते. त्यांच्या कमळासारख्या अवयवांचे तपशीलवार वर्णन केवळ ध्यानासाठी एक सुंदर दृश्य प्रदान करत नाही, तर शुद्धता, दिव्य कृपा आणि आध्यात्मिक जागृतीचे प्रतीक देखील आहे, कारण कमळ अनेकदा चिखलातून आध्यात्मिक वाढ दर्शवते.

हे मना, भयंकर संसारचक्राचे भय दूर करणाऱ्या दयाळू भगवान श्री रामचंद्राची उपासना कर. ज्याचे डोळे नवीन कमळांप्रमाणे आहेत, मुख कमळासारखे आहे, हात कमळांसारखे आहेत आणि चरण रक्तकमळांप्रमाणे आहेत.

हा श्लोक मनाला भगवान श्री रामचंद्राची उपासना करण्याचे आवाहन करतो. भगवान राम हे दयाळू असून, ते जन्म-मृत्यूच्या भयावह संसाराचे भय दूर करणारे आहेत. हा श्लोक त्यांच्या दिव्य सौंदर्याचे वर्णन करतो, जिथे त्यांचे डोळे, मुख, हात आणि चरण हे कमळांच्या विविध रूपांशी तुलना करून त्यांची शुद्धता, कृपा आणि मनमोहक रूप अधोरेखित करतात.

This shloka holds great significance in Hindu devotional practices, particularly for devotees of Lord Rama. It serves as a reminder to focus the mind on the divine, encouraging introspection and devotion. By meditating on Lord Rama’s attributes—His compassion (कृपालु) and His role as the dispeller of worldly fears (भवभय हरण)—devotees are encouraged to seek liberation from the cycle of samsara. The detailed description of His lotus-like features not only provides a beautiful visual for meditation but also symbolizes purity, divine grace, and spiritual awakening, as the lotus often represents spiritual growth from muddy waters.

O mind, worship the compassionate Lord Ramachandra, who removes the dreadful fear of worldly existence. His eyes are like fresh lotuses, His face is like a lotus, His hands are like lotuses, and His feet are reddish like lotuses.

This shloka is an invocation to the mind to worship Lord Rama, who is compassionate and capable of dispelling the profound fear of the cycle of birth and death. It vividly describes His divine beauty, likening His eyes, face, hands, and feet to various forms of lotuses, emphasizing His purity, grace, and enchanting form.

Sentence - 1

———

श्री रामचन्द्र कृपालु भजुमन हरण भवभय दारुणं

———

Meaning

हे मना, भयंकर संसारचक्राचे भय दूर करणाऱ्या दयाळू भगवान श्री रामचंद्राची उपासना कर.

O mind, worship the compassionate Lord Ramachandra, who removes the dreadful fear of worldly existence.

Meaning of Words

श्री		Śrī
शुभ, पूजनीय पूज्य देवता किंवा व्यक्तींच्या नावापूर्वी वापरले जाणारे एक शुभ उपसर्ग, जे गौरव, समृद्धी आणि आदराचे प्रतीक आहे.		Auspicious, revered An auspicious prefix used before names of revered deities or persons, signifying glory, prosperity, and respect.
रामचन्द्र		Rāmacandra
भगवान रामचंद्र भगवान राम, विष्णूचा सातवा अवतार, ज्याचे नाव ‘चंद्र’ (चंद्रमा) सह जोडले जाते, त्याची शांत आणि प्रसन्न व्यक्तिमत्त्वाची ओळख दर्शवते.		Lord Ramachandra Lord Rama, the seventh avatar of Vishnu, whose name is often combined with ‘Chandra’ (moon) to denote his serene and pleasing personality.
कृपालु		Kṛpālu
दयाळू, कृपाळू जो सर्व प्राण्यांवर दया, करुणा आणि कृपेने परिपूर्ण आहे.		Compassionate, merciful One who is full of kindness, mercy, and compassion towards all beings.
भजुमन		Bhajuman
हे मना, भज, उपासना कर! मनाला (मन) देवाची भक्ती किंवा नामस्मरण (भज) करण्यासाठी केलेले आवाहन.		O mind, worship! An exhortation to the mind (mana) to engage in devotional worship or chanting (bhaja) of the deity.
हरण		Haraṇa
हरण करणारा, दूर करणारा जो काहीतरी काढून टाकतो, नष्ट करतो किंवा दूर करतो.		Remover, dispeller One who takes away, destroys, or removes something.
भवभय		Bhavabhaya
संसारचक्राचे भय जन्म, मृत्यू आणि पुनर्जन्माच्या (संसार) चक्राशी संबंधित गहन भय, ज्यात त्याचे दुःख आणि अशाश्वतता यांचा समावेश आहे.		Fear of worldly existence The deep-seated fear associated with the cycle of birth, death, and rebirth (samsara), including its sufferings and impermanence.
दारुणं		Dāruṇaṁ
भयंकर, तीव्र अत्यंत तीव्र, क्रूर किंवा भयानक, अनेकदा तीव्र दुःख किंवा भय वर्णन करण्यासाठी वापरले जाते.		Dreadful, terrible Extremely severe, fierce, or terrifying, often used to describe intense suffering or fear.

Sentence - 2

———

नव कंज लोचन कंज मुख कर कंज पद कंजारुणं

———

Meaning

ज्याचे डोळे नवीन कमळांप्रमाणे आहेत, मुख कमळासारखे आहे, हात कमळांसारखे आहेत आणि चरण रक्तकमळांप्रमाणे आहेत.

His eyes are like fresh lotuses, His face is like a lotus, His hands are like lotuses, and His feet are reddish like lotuses.

Meaning of Words

नव		Nava
नवीन, ताजे नवीन उमललेले किंवा त्याच्या उत्कृष्ट स्थितीत असलेले, शुद्धता आणि सौंदर्य दर्शवणारे.		New, fresh Referring to something that is recently bloomed or in its prime, indicating purity and beauty.
कंज		Kañja
कमळ हिंदू धर्मातील एक पवित्र फूल, जे शुद्धता, सौंदर्य आणि आध्यात्मिक ज्ञानाचे प्रतीक आहे.		Lotus A sacred flower in Hinduism, symbolizing purity, beauty, and spiritual enlightenment.
लोचन		Locana
डोळे दृष्टीचे अवयव; कमळाशी तुलना करताना सौंदर्याचे वर्णन करण्यासाठी अनेकदा लाक्षणिक अर्थाने वापरले जाते.		Eyes The organs of sight; often used metaphorically to describe beauty when compared to a lotus.
मुख		Mukha
मुख, चेहरा डोक्याचा पुढील भाग, जो अनेकदा अभिव्यक्ती आणि सौंदर्याचे स्थान मानला जातो.		Face The front part of the head, often considered the seat of expression and beauty.
कर		Kara
हात वरचे अवयव, जे अनेकदा कार्ये करण्यासाठी, आशीर्वाद देण्यासाठी किंवा दिव्य गुणधर्म धारण करण्यासाठी वापरले जातात.		Hands The upper limbs, often used to perform actions, bestow blessings, or hold divine attributes.
पद		Pada
चरण, पाय खालचे अवयव, जे अनेकदा भक्तांसाठी कृपा आणि आश्रयाचे स्रोत म्हणून पूजनीय असतात.		Feet The lower extremities, often revered as the source of grace and refuge for devotees.
कंजारुणं		Kañjāruṇaṁ
कमळासारखे लालसर, रक्तकमळाप्रमाणे अरुण (अरुण) म्हणजे लालसर किंवा पहाटेसारखे. ‘कंजारुणं’ म्हणजे पूर्णपणे उमललेल्या लाल कमळासारखी लालसर छटा असणे, जे महान सौंदर्य आणि शुभत्व दर्शवते.		Reddish like a lotus Arun (अरुण) means reddish or dawn-like. So, ‘Kanjārunam’ means having a reddish hue like a fully bloomed red lotus, signifying great beauty and auspiciousness.

---