Shree Ram Vandana - 3

The Shloka

———

भजु दीनबन्धु दिनेश दानव

दैत्य वंश निकन्दनं ।

रघुनन्द आनन्द कन्द कोशल

चन्द दशरथ नन्दनं ॥

———

ഭജു ദീനബന്ധു ദിനേശ ദാനവ ദൈത്യ വംശ നികന്ദനം ।

രഘുനന്ദ ആനന്ദ കന്ദ കോശല ചന്ദ ദശരഥ നന്ദനം ॥

———

Bhaju dīnabandhu dineśa dānava daitya vaṃśa nikandanaṃ ।

Raghunanda ānanda kanda kośala canda daśaratha nandanaṃ ॥

———

Meaning / Summary

ഈ ശ്ലോകം ശ്രീരാമന്റെ ബഹുമുഖമായ സ്വഭാവത്തെ മനോഹരമായി ചിത്രീകരിക്കുന്നു. ദീനരോടുള്ള അളവറ്റ ദയ (‘ദീനബന്ധു’), തിന്മയെ നശിപ്പിക്കാനുള്ള ദിവ്യശക്തി (‘ദാനവ-ദൈത്യ വംശങ്ങളെ നശിപ്പിക്കുന്നവൻ’), അദ്ദേഹത്തിന്റെ ശ്രേഷ്ഠവും മംഗളകരവുമായ ഗുണങ്ങൾ (‘രഘുവംശത്തിന്റെ ആനന്ദം’, ‘ആനന്ദത്തിന്റെ ഉറവിടം’, ‘കോസലത്തിന്റെ ചന്ദ്രൻ’, ‘ദശരഥന്റെ പുത്രൻ’) എന്നിവയെല്ലാം എടുത്തു കാണിച്ചുകൊണ്ട് ഭഗവാനെ ഭജിക്കാൻ ഇത് ആഹ്വാനം ചെയ്യുന്നു. ധർമ്മത്തിന്റെ സംരക്ഷകനും പരമമായ ആനന്ദത്തിന്റെ ഉറവിടവുമായ രാമന്റെ പങ്ക് ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്ന ഈ ശ്ലോകം, ഭക്തരെ അവിടുത്തെ ദിവ്യഗുണങ്ങളിൽ അഭയം തേടാൻ പ്രേരിപ്പിക്കുന്നു.

ദീനരുടെ ബന്ധുവും, സൂര്യവംശത്തിൽ ജനിച്ചവനും, ദാനവ-ദൈത്യ വംശങ്ങളെ നശിപ്പിക്കുന്നവനുമായ ഭഗവാനെ ഭജിക്കുക. രഘുവംശത്തിന്റെ ആനന്ദവും, ആനന്ദത്തിന്റെ ഉറവിടവും, കോസലത്തിന്റെ ചന്ദ്രനും, ദശരഥന്റെ പ്രിയപുത്രനുമായ ശ്രീരാമനെ ഭജിക്കുക.

ദുർബലരുടെ ദയാലുവായ സംരക്ഷകനും, അസുരശക്തികളെ നശിപ്പിക്കുന്നവനും, ശ്രേഷ്ഠമായ രഘുവംശത്തിന്റെയും ദശരഥവംശത്തിന്റെയും പ്രിയപ്പെട്ട പുത്രനും, പരമമായ സന്തോഷത്തിന്റെയും സൗന്ദര്യത്തിന്റെയും പ്രതീകവുമായ ശ്രീരാമനെ ഭജിക്കാൻ ആഹ്വാനം ചെയ്യുന്ന ഒരു ഭക്തിഗാനമാണിത്.

ഈ ശ്ലോകം ശ്രീരാമന്റെ ശ്രേഷ്ഠമായ ഗുണങ്ങളെ പ്രകീർത്തിച്ച് ഭക്തരെ ഭഗവാനെ ഭജിക്കാൻ ആഹ്വാനം ചെയ്യുന്നു. ദീനരും കഷ്ടപ്പെടുന്നവരുമായ എല്ലാവരുടെയും ദയാലുവായ തോഴനും സംരക്ഷകനുമായ ‘ദീനബന്ധു’വായിട്ടാണ് ശ്ലോകം ആരംഭിക്കുന്നത്, ഇത് ഭഗവാന്റെ അളവറ്റ ദയയെയും കാരുണ്യത്തെയും എടുത്തു കാണിക്കുന്നു. തുടർന്ന്, ‘ദിനേശ’ എന്ന് വർണ്ണിക്കുന്നു. ‘ദിവസത്തിന്റെ നാഥൻ’ അല്ലെങ്കിൽ ‘സൂര്യൻ’ എന്നാണ് ഇതിന് അർത്ഥം. ഇത് ശ്രീരാമന്റെ മഹത്വമേറിയ സൂര്യവംശത്തിലെ (സൂര്യ വംശം) ജനനത്തെയോ, അല്ലെങ്കിൽ അന്ധകാരത്തെയും അജ്ഞതയെയും ഇല്ലാതാക്കുന്ന അദ്ദേഹത്തിന്റെ തേജസ്സാർന്ന സാന്നിധ്യത്തെയോ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. അതിനുശേഷം, ‘ദാനവ ദൈത്യ വംശ നികന്ദനം’ എന്ന് സ്തുതിക്കുന്നു, അതായത്, അസുരന്മാരുടെയും ദൈത്യന്മാരുടെയും വംശങ്ങളെ നശിപ്പിക്കുന്നവൻ. തിന്മയെ ഇല്ലാതാക്കാനും ലോകത്ത് ധർമ്മം പുനഃസ്ഥാപിക്കാനുമുള്ള ഭഗവാന്റെ ദിവ്യദൗത്യത്തെ ഇത് സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ശ്ലോകത്തിന്റെ രണ്ടാം വരി ഭഗവാന്റെ ദിവ്യഗുണങ്ങളെ കൂടുതൽ വിശദീകരിക്കുന്നു. പുരാതനവും ശ്രേഷ്ഠവുമായ രഘുവംശത്തിന്റെ സന്തോഷവും അഭിമാനവുമായ ‘രഘുനന്ദൻ’ ആണ് അദ്ദേഹം, ഇത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ രാജകീയ പാരമ്പര്യത്തെയും വംശത്തിന് അദ്ദേഹം നൽകിയ സന്തോഷത്തെയും എടുത്തു കാണിക്കുന്നു. എല്ലാ സന്തോഷത്തിന്റെയും ആനന്ദത്തിന്റെയും അടിസ്ഥാന ഉറവിടവും മൂലവുമായ ‘ആനന്ദ കന്ദൻ’ കൂടിയാണ് അദ്ദേഹം, യഥാർത്ഥ സന്തോഷം അദ്ദേഹത്തിൽ നിന്നാണ് ഉത്ഭവിക്കുന്നതെന്ന് ഇത് സൂചിപ്പിക്കുന്നു. കൂടാതെ, ‘കോസല ചന്ദൻ’, അതായത് ‘കോസലത്തിന്റെ ചന്ദ്രൻ’, എന്ന് വിശേഷിപ്പിക്കുന്നു. ഇത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ സൗന്ദര്യത്തെയും പ്രശാന്തതയെയും, കോസല രാജ്യത്തിനും (അയോദ്ധ്യ) അവിടുത്തെ ജനങ്ങൾക്കും അദ്ദേഹം നൽകിയ പ്രകാശവും സമാധാനവും സന്തോഷവുമാണ് ഇത് അർത്ഥമാക്കുന്നത്. അവസാനമായി, ദശരഥ മഹാരാജാവിന്റെ പ്രിയപ്പെട്ട പുത്രനായ ‘ദശരഥ നന്ദനം’ എന്ന് പറയുന്നു, ഇത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ കുടുംബസ്നേഹത്തെയും ആദരണീയമായ സ്ഥാനത്തെയും പൂർണ്ണമായി ചിത്രീകരിക്കുന്നു.

This shloka beautifully encapsulates the multi-faceted nature of Lord Rama. It calls for devotion to Him by highlighting His boundless compassion (‘friend of the helpless’), His divine power to vanquish evil (‘annihilator of demon and Daitya clans’), and His noble and auspicious attributes (‘delight of Raghu dynasty,’ ‘root of all joy,’ ‘moon of Kosala,’ ‘son of Dasharatha’). It serves as a reminder of Rama’s role as a protector of dharma and a source of ultimate bliss, inspiring devotees to seek refuge in His divine qualities.

Worship the friend of the helpless, the lord of the day, the annihilator of the demon and Daitya clans. He is the delight of the Raghu dynasty, the root of all joy, the moon of Kosala, and the beloved son of Dasharatha.

A devotional verse urging the worship of Lord Rama, who is described as the compassionate protector of the weak, the powerful destroyer of demonic forces, and the beloved scion of the noble Raghu and Dasharatha dynasties, embodying supreme joy and grace.

This shloka is a fervent appeal to devotees to worship Lord Rama, extolling His supreme qualities. It begins by revering Him as ‘Dīnabandhu’, the compassionate friend and protector of the helpless and distressed, embodying His immense kindness and mercy towards all beings. He is then described as ‘Dineśa’, which literally means ‘lord of the day’ or ‘sun’. This signifies either His origin from the illustrious Solar Dynasty (Surya Vamsha) or His radiant and illuminating presence, dispelling darkness and ignorance. Following this, He is hailed as ‘dānava daitya vaṃśa nikandanaṃ’, the annihilator of the demon and Daitya clans, referring to His divine mission to eliminate evil forces and re-establish righteousness in the world. The second line of the shloka further elaborates on His divine attributes. He is ‘Raghunanda’, the delight and pride of the ancient and noble Raghu dynasty, highlighting His royal heritage and the joy He brought to His lineage. He is also ‘ānanda kanda’, the very root and source of all joy and bliss, implying that true happiness originates from Him. Furthermore, He is ‘kośala canda’, the ‘moon of Kosala’, referring to His beauty, serenity, and the illuminating, soothing presence He brought to the kingdom of Kosala (Ayodhya). Finally, He is ‘daśaratha nandanaṃ’, the beloved and cherished son of King Dasharatha, completing the portrayal of His familial love and esteemed position.

Sentence - 1

———

भजु दीनबन्धु दिनेश दानव दैत्य वंश निकन्दनं

———

Meaning

ദീനരുടെ ബന്ധുവും, സൂര്യവംശത്തിൽ ജനിച്ചവനും (അല്ലെങ്കിൽ സൂര്യനെപ്പോലെ തേജസ്സുള്ളവനും), ദാനവന്മാരുടെയും ദൈത്യന്മാരുടെയും വംശങ്ങളെ നശിപ്പിക്കുന്നവനുമായ ഭഗവാനെ ഭജിക്കുക.

Worship the friend of the helpless, the lord of the day, the annihilator of the demon and Daitya clans.

Meaning of Words

भजु		ഭജു		Bhaju
ഭജിക്കുക, ആരാധിക്കുക ദൈവത്തെ ഭക്തിപൂർവ്വം സ്തുതിക്കുകയോ, ആരാധിക്കുകയോ, നാമം ജപിക്കുകയോ ചെയ്യുക. ഭക്തിയോടെയുള്ള സേവനത്തെയും പ്രാർത്ഥനയെയും ഇത് സൂചിപ്പിക്കുന്നു.			Worship, Adore, Chant To devoutly praise, revere, or chant the name of a deity with devotion and faith.
दीनबन्धु		ദീനബന്ധു		Dīnabandhu
ദീനരുടെ ബന്ധു, ദരിദ്രരുടെ തോഴൻ കഷ്ടപ്പെടുന്നവരുടെയും, ദുർബലരുടെയും, ആശ്രയമില്ലാത്തവരുടെയും ദയാലുവായ മിത്രവും രക്ഷകനും. കാരുണ്യം കാണിക്കുകയും സംരക്ഷണം നൽകുകയും ചെയ്യുന്നവൻ.			Friend of the helpless/poor One who is a compassionate friend and savior to those who are suffering, weak, or without support, showing kindness and protection.
दिनेश		ദിനേശ		Dineśa
ദിവസത്തിന്റെ നാഥൻ, സൂര്യൻ (സൂര്യവംശത്തിൽ ജനിച്ചവൻ, സൂര്യനെപ്പോലെ തേജസ്സുള്ളവൻ) അക്ഷരാർത്ഥത്തിൽ ‘ദിവസത്തിന്റെ നാഥൻ’ എന്നർത്ഥം വരുന്ന സൂര്യദേവനെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ശ്രീരാമന്റെ കാര്യത്തിൽ, ഇത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ പുരാതനവും മഹത്വമേറിയതുമായ സൂര്യവംശത്തിലെ (സോളാർ ഡൈനാസ്റ്റി) ജനനത്തെയും സൂര്യനെപ്പോലെയുള്ള തേജസ്സിനെയും പ്രകാശത്തെയും മഹത്വത്തെയും സൂചിപ്പിക്കുന്നു.			Lord of the day, Sun (Metaphorically: from solar dynasty, or as radiant as the sun) Literally ‘lord of the day,’ referring to the Sun god (Surya). In the context of Lord Rama, it signifies his lineage from the ancient and glorious Solar Dynasty (Surya Vamsha), or his radiance and glory akin to the sun’s brightness and illuminating power.
दानव		ദാനവ		Dānava
ദാനവൻ, അസുരൻ ഹിന്ദു പുരാണങ്ങളിൽ, ദനുവിന്റെയും കശ്യപന്റെയും പിൻഗാമികളായ ശക്തരും പലപ്പോഴും ദുഷ്ടരുമായ ഒരു വിഭാഗം ജീവികളാണ് ദാനവന്മാർ. സാധാരണയായി ദേവന്മാരുടെ (ദേവന്മാരുടെ) ശത്രുക്കളായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന ഇവർ അരാജകത്വത്തിന്റെയും തിന്മയുടെയും ശക്തികളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു.			Demon In Hindu mythology, the Dānavas are a class of powerful and often malevolent beings, descendants of Danu and Kashyapa. They are typically antagonists of the gods (devas) and represent forces of chaos and evil.
दैत्य		ദൈത്യ		Daitya
ദൈത്യൻ, അസുരൻ ഹിന്ദു പുരാണങ്ങളിൽ, ദിതിയുടെയും കശ്യപന്റെയും പിൻഗാമികളായ മറ്റൊരു വിഭാഗം ശക്തരും പലപ്പോഴും ദുഷ്ടരുമായ ജീവികളാണ് ദൈത്യന്മാർ. ഇവർ സാധാരണയായി ദേവന്മാരെ എതിർത്ത രാക്ഷസന്മാരായും ടൈറ്റന്മാരായും ചിത്രീകരിക്കപ്പെടുന്നു, പ്രപഞ്ചത്തിലെ ക്രമം തകർക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നവരായും ഇവരെ കാണാറുണ്ട്.			Demon In Hindu mythology, the Daityas are another class of powerful and often malevolent beings, descendants of Diti and Kashyapa. They are frequently depicted as giants or titans who opposed the gods and sought to disrupt cosmic order.
वंश		വംശ		Vaṃśa
വംശം, കുലം ഒരു പിന്തുടർച്ചാവലി, കുടുംബവൃക്ഷം, അല്ലെങ്കിൽ ഒരു രാജവംശപരമായ തുടർച്ച. രാജാക്കന്മാരുമായോ അല്ലെങ്കിൽ ബഹുമാനിക്കപ്പെടുന്ന പൂർവ്വികരുമായോ ബന്ധപ്പെട്ട ഒരു ശ്രേഷ്ഠമായ അല്ലെങ്കിൽ ശക്തമായ കുടുംബ പരമ്പരയെ ഇത് സൂചിപ്പിക്കുന്നു.			Lineage, Clan, Dynasty A line of descent, a family tree, or a dynastic succession. It refers to a noble or powerful family line, often associated with kings or revered ancestors.
निकन्दनं		നികന്ദനം		Nikandanaṃ
നശിപ്പിക്കുന്നവൻ, സംഹരിക്കുന്നവൻ ഒരു ശത്രുവിനെയോ ഒരു ദുഷ്ടശക്തിയെയോ പൂർണ്ണമായി ഇല്ലാതാക്കുകയോ കൊല്ലുകയോ പരാജയപ്പെടുത്തുകയോ ചെയ്യുന്നവൻ. ഇത് എതിർപ്പുകളെയോ ദുഷ്ടതയെയോ നിർണ്ണായകമായും പൂർണ്ണമായും ഇല്ലാതാക്കുന്നതിനെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു.			Annihilator, Destroyer One who completely eradicates, slays, or brings about the downfall of an enemy or an evil entity. It implies a decisive and thorough elimination of opposition or wickedness.

Sentence - 2

———

रघुनन्द आनन्द कन्द कोशल चन्द दशरथ नन्दनं

———

Meaning

രഘുവംശത്തിന്റെ ആനന്ദവും, ആനന്ദത്തിന്റെ ഉറവിടവും, കോസലത്തിന്റെ ചന്ദ്രനും, ദശരഥന്റെ പ്രിയപുത്രനുമായ ഭഗവാനെ ഭജിക്കുക.

He is the delight of the Raghu dynasty, the root of all joy, the moon of Kosala, and the beloved son of Dasharatha.

Meaning of Words

रघुनन्द		രഘുനന്ദ		Raghunanda
രഘുവംശത്തിന്റെ ആനന്ദം, രഘുവിന്റെ പുത്രൻ രഘു രാജാവ് സ്ഥാപിച്ച, ധീരതയ്ക്കും നീതിക്കും ധർമ്മനിഷ്ഠയ്ക്കും പേരുകേട്ട രഘുവംശത്തിന്റെ സന്തോഷവും അഭിമാനവുമായ ശ്രീരാമൻ.			Delight of Raghu, scion of Raghu Lord Rama, who is the joy and pride of the Raghu dynasty. This dynasty, founded by King Raghu, was renowned for its valor, righteousness, and adherence to dharma.
आनन्द		ആനന്ദ		Ānanda
ആനന്ദം, സന്തോഷം പരമാനന്ദം, ആത്മീയമായ സന്തോഷം, അല്ലെങ്കിൽ പരമമായ സംതൃപ്തി. ആത്മീയ പശ്ചാത്തലത്തിൽ, ഇത് അഗാധമായ സമാധാനത്തിന്റെയും നിർവൃതിയുടെയും അവസ്ഥയെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു.			Joy, Bliss, Happiness Supreme happiness, spiritual joy, or ultimate contentment. In a spiritual context, it often refers to a state of profound peace and ecstasy.
कन्द		കന്ദ		Kanda
കന്ദം, ഉറവിടം, മൂലം ഒരു കാര്യത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനപരമായ ഉത്ഭവസ്ഥാനം അല്ലെങ്കിൽ ഉറവിടം. ഇവിടെ, ശ്രീരാമൻ എല്ലാ സന്തോഷത്തിന്റെയും ആനന്ദത്തിന്റെയും അടിസ്ഥാന ഉറവിടവും മൂർത്തീഭാവവുമാണെന്ന് ഇത് സൂചിപ്പിക്കുന്നു.			Root, Source, Origin The fundamental basis or origin from which something springs forth. Here, it implies Lord Rama is the very source and embodiment of all joy and bliss.
कोशल		കോസല		Kośala
കോസലം (പുരാതന രാജ്യം) അയോദ്ധ്യ തലസ്ഥാനമായിരുന്ന വടക്കേ ഇന്ത്യയിലെ ഒരു പുരാതനവും സമ്പൽസമൃദ്ധവുമായ രാജ്യം. ശ്രീരാമൻ ജനിക്കുകയും ഭരിക്കുകയും ചെയ്ത ഈ നാടിന് വലിയ സാംസ്കാരികവും ആത്മീയവുമായ പ്രാധാന്യമുണ്ട്.			Kosala (Ancient kingdom) An ancient and prosperous kingdom in northern India, with Ayodhya as its capital. It is the birthplace and kingdom of Lord Rama, revered as a land of great cultural and spiritual significance.
चन्द		ചന്ദ		Canda
ചന്ദ്രൻ (സൗന്ദര്യത്തിന്റെയും പ്രശാന്തതയുടെയും പ്രതീകം, ഇരുളിനെ അകറ്റുന്നവൻ) അസാധാരണമായ സൗന്ദര്യം, പ്രശാന്തത, കുളിർമ്മ, അജ്ഞതയുടെയോ ദുഃഖത്തിന്റെയോ ഇരുളിനെ അകറ്റുന്നവൻ എന്നതിനെല്ലാം ഒരു രൂപകമായി ചന്ദ്രനെ ഉപയോഗിക്കുന്നു. ശ്രീരാമനെ കോസലത്തിലെ ചന്ദ്രനോട് ഉപമിച്ചിരിക്കുന്നു, തന്റെ രാജ്യത്തിനും ജനങ്ങൾക്കും പ്രകാശവും സമാധാനവും സന്തോഷവും നൽകുന്നവൻ എന്ന അർത്ഥത്തിൽ.			Moon (Metaphorically: epitome of beauty, coolness, and dispeller of darkness) The moon, often used as a metaphor for extraordinary beauty, serenity, coolness, and one who dispels the darkness of ignorance or sorrow. Lord Rama is compared to the moon of Kosala, bringing light, peace, and joy to his kingdom and its people.
दशरथ		ദശരഥ		Daśaratha
ദശരഥൻ (ദശരഥ മഹാരാജാവ്) അയോദ്ധ്യയിലെ ധർമ്മിഷ്ഠനും ശക്തനുമായ രാജാവ്, ശ്രീരാമന്റെ പിതാവ്. സത്യത്തോടും ധർമ്മത്തോടുമുള്ള പ്രതിബദ്ധതയ്ക്കും മഹത്തായ ത്യാഗങ്ങൾക്കും അദ്ദേഹം പേരുകേട്ടവനായിരുന്നു.			Dasharatha (King Dasharatha) The righteous and powerful king of Ayodhya, and the father of Lord Rama. He was renowned for his commitment to truth (satya) and dharma, and his great sacrifices.
नन्दनं		നന്ദനം		Nandanaṃ
നന്ദനൻ, പുത്രൻ, സന്തോഷം നൽകുന്നവൻ മാതാപിതാക്കൾക്ക് സന്തോഷവും ആനന്ദവും നൽകുന്ന പുത്രൻ. ഇവിടെ ദശരഥ മഹാരാജാവിന്റെ പ്രിയപുത്രനും അദ്ദേഹത്തിനും വംശത്തിനും അളവറ്റ സന്തോഷം നൽകിയവനുമായ ശ്രീരാമനെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു.			Son, Delight (of Dasharatha) A son who brings joy and happiness to his parents. Here, it refers to Lord Rama as the beloved and cherished son of King Dasharatha, who brought immense joy to his father and lineage.

---