Madhurashtakam - 2

The Shloka

———

वचनं मधुरं चरितं मधुरं वसनं मधुरं वलितं मधुरम् ।

चलितं मधुरं भ्रमितं मधुरं मधुराधिपतेरखिलं मधुरम् ॥

———

ವಚನಂ ಮಧುರಂ ಚರಿತಂ ಮಧುರಂ ವಸನಂ ಮಧುರಂ ವಲಿತಂ ಮಧುರಂ ।

ಚಲಿತಂ ಮಧುರಂ ಭ್ರಮಿತಂ ಮಧುರಂ ಮಧುರಾಧಿಪತೇರಖಿಲಂ ಮಧುರಂ ॥

———

Vacanam madhuram caritam madhuram vasanam madhuram valitam madhuram ।

Calitam madhuram bhramitam madhuram madhurādhipaterakhilam madhuram ॥

———

Meaning / Summary

ಮಧುರಾಷ್ಟಕಂನ ಈ ಶ್ಲೋಕವು ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣನ ಸರ್ವವ್ಯಾಪಿ ದೈವಿಕ ಮಾಧುರ್ಯವನ್ನು ಕೊಂಡಾಡುತ್ತದೆ. ಅವನ ಮಾತು, ಅವನ ಕಾರ್ಯಗಳು, ಅವನ ಉಡುಗೆ, ಅವನ ದೇಹದ ಚಲನವಲನಗಳು ಅಥವಾ ಅವನ ಆಟದ ವಿಹಾರಗಳು ಹೀಗೆ ಅವನ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಅಂಶವೂ ಸಹಜ ಮತ್ತು ಅಪ್ರತಿರೋಧ್ಯವಾದ ಆಕರ್ಷಣೆಯಿಂದ ತುಂಬಿದೆ ಎಂದು ಇದು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಕೃಷ್ಣನು ಎಲ್ಲಾ ಮಾಧುರ್ಯದ ಸಾಕಾರ ರೂಪ ಮತ್ತು ಮೂಲ ಎಂದು ಇದು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ, ಅವನ ಇಡೀ ಅಸ್ತಿತ್ವವು ದೈವಿಕ ಆನಂದ ಮತ್ತು ಸೌಂದರ್ಯದ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಎಲ್ಲಾ ಭಕ್ತರ ಹೃದಯಗಳನ್ನು ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ.

ಅವನ ಮಾತು ಮಧುರ, ಅವನ ನಡೆ ಮಧುರ, ಅವನ ಉಡುಗೆ ಮಧುರ, ಅವನ ನಿಲುವು ಮಧುರ. ಅವನ ಚಲನವಲನ ಮಧುರ, ಅವನ ವಿಹಾರ ಮಧುರ; ಮಧುರಾಧಿಪತಿಯಾದ ಕೃಷ್ಣನ ಎಲ್ಲವೂ ಮಧುರ.

ಈ ಶ್ಲೋಕವು ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಸ್ತುತಿಸುತ್ತದೆ, ಅವನ ಮಾತು, ನಡೆ, ಉಡುಗೆ, ನಿಲುವು, ಚಲನವಲನಗಳು ಮತ್ತು ಅವನ ವಿಹಾರಗಳು ಸಹ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸಿಹಿ ಮತ್ತು ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿವೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಸಿಹಿಯ ಪರಮಾತ್ಮನಾದ ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಲ್ಲವೂ ಸಹಜವಾಗಿ ಆಹ್ಲಾದಕರವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಇದು ದೃಢೀಕರಿಸುತ್ತದೆ.

ಈ ಶ್ಲೋಕವು ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣನ ದೈವಿಕ ಗುಣಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ, ಅವನನ್ನು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಿಚಾರದಲ್ಲೂ ಮಾಧುರ್ಯದ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ಅವನ ‘ವಚನಂ’ (ಮಾತು) ಮಧುರ ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅಂದರೆ ಅವನು ನುಡಿಯುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮಾತೂ ಕೇಳಲು ಇಂಪಾಗಿರುವುದಲ್ಲದೆ, ಆಳವಾದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ, ಕೇಳುಗರನ್ನು ಮೋಡಿ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನೋದಯಗೊಳಿಸಲು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಅವನ ‘ಚರಿತಂ’ (ನಡೆ ಅಥವಾ ಕಾರ್ಯಗಳು) ಮಧುರ, ಅಂದರೆ ಅವನ ಬಾಲ್ಯದ ಲೀಲೆಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು ಅವನ ವೀರ ಕಾರ್ಯಗಳವರೆಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಕಾರ್ಯಗಳು ದೈವಿಕ ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ಮೋಡಿಯಿಂದ ತುಂಬಿವೆ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಆಟದ ನಡವಳಿಕೆಯ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಉದಾಹರಣೆಗಳಾಗಿವೆ. ಅವನ ‘ವಸನಂ’ (ಉಡುಗೆ) ಮಧುರ, ಅಂದರೆ ಅವನ ಸರಳವಾದ ಉಡುಗೆ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹಳದಿ ಅಥವಾ ಸುವರ್ಣ ಬಣ್ಣದ, ಅವನ ದೈವಿಕ ಸೌಂದರ್ಯ ಮತ್ತು ಆಕರ್ಷಣೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಅವನ ‘ವಲಿತಂ’ (ನಿಲುವು) ಮಧುರ, ಅಂದರೆ ಅವನ ದೇಹದ ಸುಂದರ ಮತ್ತು ಕಲಾತ್ಮಕ ಬಾಗುವಿಕೆಗಳು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕೊಳಲು ನುಡಿಸುವಾಗ ಅವನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ‘ತ್ರಿಭಂಗ’ ಭಂಗಿ, ಇದು ಮನಮೋಹಕ ಮತ್ತು ಸೊಬಗುಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಮುಂದೆ ಸಾಗುತ್ತಾ, ಅವನ ‘ಚಲಿತಂ’ (ಚಲನವಲನ ಅಥವಾ ನಡಿಗೆ) ಮಧುರ, ಅಂದರೆ ಅವನ ನಡೆಯುವ ಮತ್ತು ಚಲಿಸುವ ವಿಧಾನವು ಪ್ರವಾಹಶೀಲ, ಮೋಹಕ ಮತ್ತು ಮಂತ್ರಮುಗ್ಧಗೊಳಿಸುವಂತಹದು. ಅವನ ‘ಭ್ರಮಿತಂ’ (ವಿಹಾರ ಅಥವಾ ಸುತ್ತಾಟ) ಮಧುರ, ಇದು ವೃಂದಾವನದಂತಹ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಅವನ ಆಹ್ಲಾದಕರ ಆಟಗಳು ಮತ್ತು ವಿಹಾರಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಅವನ ಆಟದ ಅಲೆದಾಟಗಳು ಪರಿಸರವನ್ನು ಸಂತೋಷದಿಂದ ತುಂಬುತ್ತದೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಶ್ಲೋಕವು ‘ಮಧುರಾಧಿಪತೇರಖಿಲಂ ಮಧುರಂ’ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ - ಮಾಧುರ್ಯದ ‘ಅಧಿಪತಿಯಾದ’ ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಲ್ಲವೂ ಮಧುರವಾಗಿದೆ. ಇದು ಅವನ ಇಡೀ ಅಸ್ತಿತ್ವ, ಅವನೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಿವರವೂ ದೈವಿಕ ಮಾಧುರ್ಯದ ಹೊರಹೊಮ್ಮುವಿಕೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಅವನನ್ನು ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ವಾತ್ಸಲ್ಯದ ಅಂತಿಮ ವಸ್ತುವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

This shloka from Madhurashtakam celebrates the all-encompassing divine sweetness of Lord Krishna. It highlights that every single aspect of His being, whether it is His speech, His actions, His clothing, His bodily movements, or His playful wanderings, is imbued with an inherent and irresistible charm. It emphasizes that Krishna is the very embodiment and source of all sweetness, making Him the ‘Lord of sweetness’ (Madhurādhipati) whose entire existence is a manifestation of divine bliss and beauty, captivating the hearts of all devotees.

His words are sweet, His character is sweet, His attire is sweet, His posture is sweet. His movements are sweet, His wandering is sweet; everything of the Lord of sweetness (Krishna) is sweet.

This verse praises Lord Krishna, stating that His speech, character, attire, posture, movements, and even His wanderings are all exquisitely sweet and charming. It concludes by affirming that everything belonging to Krishna, the Supreme Lord of sweetness, is inherently delightful.

This shloka elaborates on the divine attributes of Lord Krishna, portraying Him as the epitome of sweetness in every conceivable aspect. His ‘Vacanam’ (speech) is described as sweet, implying that every word He utters is not just pleasant to hear but also carries profound spiritual essence, capable of enchanting and enlightening the listener. His ‘Caritam’ (character or deeds) is sweet, meaning all His actions, from His childhood pranks to His heroic acts, are imbued with divine love and charm, serving as perfect examples of righteous and playful conduct. His ‘Vasanam’ (attire) is sweet, indicating that even His simple clothing, often depicted as yellow or golden, enhances His divine beauty and attractiveness. His ‘Valitam’ (posture) is sweet, referring to the graceful and artistic bends of His body, particularly His famous ‘tribhanga’ pose while playing the flute, which is captivating and full of elegance. Moving further, His ‘Calitam’ (movements or gait) is sweet, suggesting that His way of walking and moving is fluid, enchanting, and mesmerizing. His ‘Bhramitam’ (wandering or roaming) is sweet, highlighting His delightful frolics and excursions in places like Vrindavan, where His playful meanderings fill the environment with joy. Finally, the shloka culminates by stating ‘Madhurādhipaterakhilam madhuram’ – everything belonging to Krishna, the ‘Lord of sweetness’, is sweet. This signifies that His entire being, every detail associated with Him, is an outpouring of divine sweetness, making Him the ultimate object of devotion and affection.

Sentence - 1

———

वचनं मधुरं चरितं मधुरं वसनं मधुरं वलितं मधुरम्

———

Meaning

ಅವನ ಮಾತು ಮಧುರ, ಅವನ ನಡೆ ಮಧುರ, ಅವನ ಉಡುಗೆ ಮಧುರ, ಅವನ ನಿಲುವು ಮಧುರ.

His speech is sweet, His character is sweet, His attire is sweet, His posture is sweet.

Meaning of Words

वचनं		ವಚನಂ		Vacanam
ಮಾತು, ನುಡಿ ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣನು ಆಡುವ ದೈವಿಕ ಮತ್ತು ಮೋಹಕವಾದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ಅವು ಯಾವಾಗಲೂ ಆಹ್ಲಾದಕರ, ಸಾಂತ್ವನ ನೀಡುವ ಮತ್ತು ಕೇಳುವ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಆಕರ್ಷಿಸುವಂತಹವು. ಅವನ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ನುಡಿಯು ಸಿಹಿ ಮತ್ತು ಗಹನವಾದ ಅರ್ಥವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.			Speech, words Referring to the divine and enchanting words spoken by Lord Krishna, which are always delightful, soothing, and captivating to all who hear them. His every utterance carries a sweet and profound meaning.
मधुरं		ಮಧುರಂ		Madhuram
ಮಧುರ, ಆಕರ್ಷಕ, ಆಹ್ಲಾದಕರ ಸಹಜವಾಗಿ ಹಿತಕರವಾದ, ಇಂಪಾದ ಮತ್ತು ಮಾಧುರ್ಯದಿಂದ ತುಂಬಿದ ಯಾವುದನ್ನಾದರೂ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಕೃಷ್ಣನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಇದು ಭೌತಿಕ ತಿಳುವಳಿಕೆಯನ್ನು ಮೀರಿದ ಅಪ್ರತಿರೋಧ್ಯವಾದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮೋಡಿ, ಸೌಂದರ್ಯ ಮತ್ತು ಅನುಗ್ರಹವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.			Sweet, charming, delightful Describes something that is inherently pleasing, melodious, and full of sweetness. In the context of Krishna, it implies an irresistible spiritual charm, beauty, and grace that transcends material understanding.
चरितं		ಚರಿತಂ		Caritam
ನಡೆ, ಚರಿತ್ರೆ, ಕಾರ್ಯಗಳು ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣನ ದೈವಿಕ ಕಾರ್ಯಗಳು, ಲೀಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಒಟ್ಟಾರೆ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ಇವು ಯಾವಾಗಲೂ ಶುದ್ಧ, ಅನುಕರಣೀಯ ಮತ್ತು ಮೋಹಕವಾಗಿವೆ. ಅವನ ಕಾರ್ಯಗಳು, ಮಗು, ಯುವಕ ಅಥವಾ ರಾಜನಾಗಿರಲಿ, ಯಾವಾಗಲೂ ಆಳವಾದ ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ಮಾಧುರ್ಯದಿಂದ ತುಂಬಿರುತ್ತವೆ.			Character, deeds, conduct, activities Refers to the divine actions, pastimes, and overall conduct of Lord Krishna, which are always pure, exemplary, and enchanting. His deeds, whether as a child, a youth, or a king, are always filled with profound love and sweetness.
वसनं		ವಸನಂ		Vasanam
ಉಡುಗೆ, ವಸ್ತ್ರ ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣನ ದಿವ್ಯ ವಸ್ತ್ರಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ, ಅವು ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರ, ವರ್ಣರಂಜಿತ ಮತ್ತು ಅವನ ಆಕರ್ಷಕ ರೂಪವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವಂತೆ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವನ ಸರಳವಾದ ಆದರೆ ಸೊಗಸಾದ ಬಟ್ಟೆಗಳು, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹಳದಿ ಬಣ್ಣದವು, ಅವನ ಒಟ್ಟಾರೆ ಮನಮೋಹಕ ಆಕರ್ಷಣೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತವೆ.			Attire, clothing, dress Pertains to Lord Krishna’s divine garments, which are described as exceedingly beautiful, colorful, and enhancing His charming form. His simple yet elegant clothing, often yellow, adds to His overall captivating appeal.
वलितं		ವಲಿತಂ		Valitam
ನಿಲುವು, ವಕ್ರತೆ, ಲಲಿತವಾದ ಚಲನೆ ಕೃಷ್ಣನ ದೇಹದ ಲಲಿತವಾದ ಬಾಗುವಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ವಕ್ರತೆಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅವನು ಕೊಳಲು ನುಡಿಸುವಾಗ ತ್ರಿಭಂಗ (ಮೂರು ಮಡಿಕೆ) ನಿಲುವಿನಲ್ಲಿ ನಿಂತಾಗ, ಮತ್ತು ಅವನ ಕಲಾತ್ಮಕ, ಮನಮೋಹಕ ನಿಲುವುಗಳು ಸಹಜವಾಗಿ ಸುಂದರವಾಗಿ ಮತ್ತು ದೈವಿಕ ಅನುಗ್ರಹದಿಂದ ತುಂಬಿರುತ್ತವೆ.			Posture, bending, graceful curves, artistic movements Refers to the graceful bends and curves of Krishna’s body, especially when he stands in a tribhanga (three-fold bend) posture while playing the flute, and his artistic, captivating postures that are inherently beautiful and full of divine grace.

Sentence - 2

———

चलितं मधुरं भ्रमितं मधुरं मधुराधिपतेरखिलं मधुरम् ॥

———

Meaning

ಅವನ ಚಲನವಲನ ಮಧುರ, ಅವನ ವಿಹಾರ ಮಧುರ; ಮಧುರಾಧಿಪತಿಯಾದ ಕೃಷ್ಣನ ಎಲ್ಲವೂ ಮಧುರ.

His movements are sweet, His wandering is sweet; everything of the Lord of sweetness (Krishna) is sweet.

Meaning of Words

चलितं		ಚಲಿತಂ		Calitam
ಚಲನೆ, ನಡಿಗೆ, ಗತಿ ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣನು ನಡೆಯುವ ಮತ್ತು ಚಲಿಸುವ ವಿಧಾನವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಸೌಂದರ್ಯ, ಸೊಬಗು ಮತ್ತು ಆಕರ್ಷಕ ಮೋಡಿಯಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ. ಅವನು ಆಡುವಾಗ ಅಥವಾ ಇತರ ಲೀಲೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದಾಗಲೂ, ಅವನ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಹೆಜ್ಜೆಯು ಆಕರ್ಷಕ ಸೌಂದರ್ಯ ಮತ್ತು ದೈವಿಕ ಲಯದಿಂದ ತುಂಬಿರುತ್ತದೆ.			Movement, walking, gait Refers to the way Lord Krishna walks and moves, which is characterized by grace, elegance, and an alluring charm. His every step, whether playing or engaged in other pastimes, is filled with captivating beauty and divine rhythm.
भ्रमितं		ಭ್ರಮಿತಂ		Bhramitam
ವಿಹಾರ, ಸುತ್ತಾಟ, ಲಲಿತವಾದ ಅಲೆದಾಟ ಕೃಷ್ಣನ ಆಟದ ಮತ್ತು ಸುಂದರವಾದ ಅಲೆದಾಟವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವೃಂದಾವನದ ಕಾಡುಗಳು ಮತ್ತು ತೋಪುಗಳಲ್ಲಿ, ಅದು ದೈವಿಕ ಮೋಡಿ ಮತ್ತು ಮನಮೋಹಕ ಚಲನೆಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದೆ. ಇದು ಅವನ ಆಹ್ಲಾದಕರ ಆಟಗಳು ಮತ್ತು ಅನ್ವೇಷಣೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.			Wandering, roaming, graceful swaying Describes Krishna’s playful and graceful wandering, especially in the forests and groves of Vrindavan, which is filled with divine charm and enchanting movements. This refers to his delightful frolics and exploration.
मधुराधिपतेर		ಮಧುರಾಧಿಪತೇಃ		Madhurādhipateḥ
ಮಧುರತೆಯ ಅಧಿಪತಿಯಾದ, ಮಾಧುರ್ಯದ ದೊರೆಯಾದ ಸಮಸ್ತ ಮಾಧುರ್ಯ ಮತ್ತು ಆಕರ್ಷಣೆಯ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ಒಡೆಯ, ರಾಜ ಮತ್ತು ಸಾಕಾರ ರೂಪವಾದ ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಅವನು ಎಲ್ಲಾ ಮಾಧುರ್ಯವು ಹೊರಹೊಮ್ಮುವ ಮೂಲ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಆಹ್ಲಾದಕರ ಗುಣಗಳು ನೆಲೆಸಿರುವವನು.			Of the Lord of sweetness Refers to Lord Krishna, who is the supreme master, king, and embodiment of all sweetness and charm. He is the source from which all sweetness emanates and in whom all delightful qualities reside.
अखिलं		ಅಖಿಲಂ		Akhilam
ಎಲ್ಲವೂ, ಸಂಪೂರ್ಣ, ಸಮಸ್ತ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅಂಶಗಳು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣನೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಿಷಯವೂ, ವಿನಾಯಿತಿ ಇಲ್ಲದೆ, ದೈವಿಕ ಮಾಧುರ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಅವನ ಮೋಡಿಯ ಸರ್ವವ್ಯಾಪಿ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ.			Entire, all, whole Signifies that not just specific aspects, but every single thing associated with Lord Krishna, without exception, possesses divine sweetness. It emphasizes the all-encompassing nature of His charm.

---