Madhurashtakam - 2

The Shloka

———

वचनं मधुरं चरितं मधुरं वसनं मधुरं वलितं मधुरम् ।

चलितं मधुरं भ्रमितं मधुरं मधुराधिपतेरखिलं मधुरम् ॥

———

વચનં મધુરં ચરિતં મધુરં વસનં મધુરં વલિતં મધુરમ્.

ચલિતં મધુરં ભ્રમિતં મધુરં મધુરાધિપતેરખિલં મધુરમ્.

———

Vachanam madhuram charitam madhuram vasanam madhuram valitam madhuram.

Chalitam madhuram bhramitam madhuram madhurādhipaterakhilam madhuram.

———

Meaning / Summary

આ શ્લોક ભગવાન કૃષ્ણની બહુપક્ષીય મધુરતાનું ગુણગાન ચાલુ રાખે છે. તે ચોક્કસ વિશેષતાઓથી આગળ વધીને તેમના કાર્યો અને હલનચલનને પણ આવરી લે છે. ‘મધુરમ્’ શબ્દનું પુનરાવર્તન ધ્યાનાત્મક અને મોહક અસર ઉત્પન્ન કરે છે, જે એ વિચારને મજબૂત બનાવે છે કે કૃષ્ણ મધુરતાનું જ સાર છે. તે ભક્તોને કૃષ્ણના દરેક પાસામાં, તેમની વાણીથી માંડીને તેમના અસ્તિત્વ સુધી, મધુરતા અનુભવવા પ્રોત્સાહિત કરે છે, જે ઊંડા ભક્તિમય અનુભવ તરફ દોરી જાય છે.

તેમનું વચન મધુર છે, તેમનું ચરિત્ર મધુર છે, તેમના વસ્ત્રો મધુર છે, તેમની સુડોળ મુદ્રાઓ મધુર છે. તેમની ચાલ મધુર છે, તેમનું ભ્રમણ મધુર છે; મધુરતાના અધિપતિ શ્રીકૃષ્ણનું સર્વસ્વ મધુર છે.

આ શ્લોક ભગવાન કૃષ્ણના વિવિધ પાસાઓનું વર્ણન કરે છે જે ‘મધુર’ અથવા ‘મોહક’ છે. તે કહે છે કે તેમની વાણી, ચરિત્ર, વસ્ત્રો, સુડોળ મુદ્રાઓ, ચાલ અને રમતિયાળ ભ્રમણ બધું જ મધુરતાથી ભરપૂર છે. તે એ નિશ્ચય સાથે સમાપ્ત થાય છે કે મધુરતાના અધિપતિ કૃષ્ણનું સર્વસ્વ મૂળભૂત રીતે મધુર છે.

This shloka continues to glorify the multifaceted sweetness of Lord Krishna. It moves beyond specific features to encompass His actions and movements. The repetition of ‘madhuram’ creates a meditative and enchanting effect, reinforcing the idea that Krishna is the very essence of sweetness. It encourages devotees to perceive sweetness in every aspect of Krishna, from His speech to His very being, leading to a deeper devotional experience.

His words are sweet, His character is sweet, His garments are sweet, His graceful movements are sweet. His walking is sweet, His wandering is sweet; everything of the Lord of sweetness is sweet.

This verse describes various aspects of Lord Krishna that are ‘sweet’ or ‘charming’. It states that His words, character, garments, graceful postures, walking, and playful wandering are all imbued with sweetness. It concludes by affirming that everything pertaining to Krishna, the Lord of sweetness, is inherently sweet.

Sentence - 1

———

वचनं मधुरं चरितं मधुरं वसनं मधुरं वलितं मधुरम् ।

———

Meaning

તેમનું વચન મધુર છે, તેમનું ચરિત્ર મધુર છે, તેમના વસ્ત્રો મધુર છે, તેમની વલિત મુદ્રા મધુર છે.

His words are sweet, His character is sweet, His garments are sweet, His graceful movements are sweet.

Meaning of Words

वचनं		વચનમ્		vachanam
વચન, વાણી આ શબ્દ ભગવાન કૃષ્ણની દિવ્ય વાણી, તેમની વાતચીત અને તેમના મુખેથી નીકળતા દરેક અવાજનો ઉલ્લેખ કરે છે, જે તેમના ભક્તોના કાન અને હૃદયને અત્યંત મનમોહક અને મધુર લાગે છે.			Speech, words This refers to Lord Krishna’s divine utterances, conversations, and every sound He makes, which are inherently captivating and sweet to the ears and heart of His devotees.
मधुरं		મધુરમ્		madhuram
મધુર, મીઠું આ આષ્ટકમમાં વારંવાર ઉપયોગમાં લેવાતું મુખ્ય વિશેષણ, જેનો અર્થ ‘મધુર’, ‘આકર્ષક’, ‘રમણીય’, ‘આનંદદાયક’, ‘સુંદર’ અથવા ‘મોહક’ થાય છે. તે એક ગુણ દર્શાવે છે જે અત્યંત આનંદ અને આકર્ષણ લાવે છે.			Sweet, charming The core adjective used throughout this Ashtakam, meaning ‘sweet’, ‘charming’, ‘delightful’, ‘pleasant’, ‘beautiful’, or ‘enchanting’. It signifies a quality that brings immense joy and attraction.
चरितं		ચરિતમ્		charitam
ચરિત્ર, કાર્યો ભગવાન કૃષ્ણના તમામ કાર્યો, લીલાઓ અને તેમના સંપૂર્ણ અસ્તિત્વને સમાવે છે. બાળપણમાં તેમની નટખટ લીલાઓ હોય કે એક નેતા તરીકેના તેમના ગંભીર કાર્યો હોય, દરેક કાર્ય દિવ્ય રીતે મધુર અને સાર્થક માનવામાં આવે છે.			Character, deeds Encompasses all of Lord Krishna’s actions, pastimes (leelas), and His entire way of being. Each act, whether mischievous as a child or profound as a leader, is seen as divinely sweet and purposeful.
वसनं		વસનમ્		vasanam
વસ્ત્ર, પોશાક ભગવાન કૃષ્ણ દ્વારા ધારણ કરાયેલા દિવ્ય વસ્ત્રોનો ઉલ્લેખ કરે છે, જેને ઘણીવાર પીળા (પીતાંબર) અને વિવિધ રત્નોથી સુશોભિત વર્ણવવામાં આવે છે, જે તેમના મોહક સ્વરૂપને વધારે છે.			Garment, attire Refers to the divine clothes worn by Lord Krishna, often described as yellow (pitambara) and adorned with various jewels, which enhance His enchanting form.
वलितं		વલિતમ્		valitam
વળાંક, મુદ્રા કૃષ્ણની સુડોળ અને વાંકી વળેલી મુદ્રાઓનું વર્ણન કરે છે, ખાસ કરીને વાંસળી વગાડતી વખતે તેમની પ્રખ્યાત ‘ત્રિભંગ’ (ત્રણ જગ્યાએથી વળેલું શરીર) મુદ્રા, જે અત્યંત સુંદર અને મનમોહક હોય છે.			Graceful posture, charming bends Describes the graceful and often bent postures of Krishna, especially His famous ‘Tribhanga’ (three-fold bend) pose while playing the flute, which is exquisitely beautiful and captivating.

Sentence - 2

———

चलितं मधुरं भ्रमितं मधुरं मधुराधिपतेरखिलं मधुरम् ॥

———

Meaning

તેમની ચાલ મધુર છે, તેમનું ભ્રમણ મધુર છે, મધુરતાના અધિપતિનું સર્વસ્વ મધુર છે.

His walking is sweet, His roaming is sweet, everything of the Lord of sweetness is sweet.

Meaning of Words

चलितं		ચલિતમ્		chalitam
ચાલ, ગતિ આ ભગવાન કૃષ્ણની ભવ્ય અને મોહક ચાલનો ઉલ્લેખ કરે છે, ભલે તે વૃંદાવનમાં તેમના બાળસહજ પગલાં હોય કે મહાભારતમાં સારથી તરીકેની તેમની રાજવી ગતિ હોય.			Walking, movement, gait This refers to the elegant and charming way Lord Krishna walks, whether it is His childlike steps in Vrindavan or His regal movement as the charioteer in the Mahabharata.
भ्रमितं		ભ્રમિતમ્		bhramitam
ભ્રમણ, રમતિયાળ હલનચલન વૃંદાવનના જંગલોમાં ગોવાળિયા મિત્રો સાથે કૃષ્ણના આનંદદાયક ભ્રમણ, તેમની રમતિયાળ હલનચલન અને તેમની ખુશખુશાલ ક્રીડાઓનું વર્ણન કરે છે, જે બધું જ મધુર અને મનમોહક છે.			Wandering, playful roaming Describes Krishna’s delightful wanderings in the forests of Vrindavan with His cowherd friends, His playful movements, and His joyful frolicking, all of which are sweet and enchanting.
मधुराधिपतेरखिलं		મધુરાધિપતેઃ		madhurādhipateḥ
મધુરતાના અધિપતિના આ એક સંયુક્ત શબ્દ છે: ‘મધુર’ (મીઠું) + ‘અધિપતિ’ (સ્વામી/માલિક) + ‘એઃ’ (ષષ્ઠી વિભક્તિ). તે ખાસ કરીને ભગવાન કૃષ્ણને તમામ મધુરતાના સર્વોચ્ચ સ્વામી અને મૂર્ત સ્વરૂપ તરીકે દર્શાવે છે.			Of the Lord of sweetness This is a compound word: ‘Madhura’ (sweet) + ‘Adhipati’ (Lord/Master) + ‘eḥ’ (possessive case ending). It specifically refers to Lord Krishna as the supreme master and embodiment of all sweetness.
अखिलं		અખિલમ્		akhilam
સમગ્ર, બધું દર્શાવે છે કે ભગવાન કૃષ્ણ સાથે સંબંધિત બધું જ, કોઈ અપવાદ વિના, મધુરતાનો ગુણ ધરાવે છે. તે તેમની દિવ્ય મોહકતાની સંપૂર્ણતા પર ભાર મૂકે છે.			Entire, whole, all Signifies that absolutely everything associated with Lord Krishna, without any exception, possesses the quality of sweetness. It emphasizes the totality of His divine charm.

---