Full Shloka

The Shloka

———

अयि गिरिनन्दिनि नन्दितमेदिनि विश्वविनोदिनि नन्दनुते

गिरिवरविन्ध्यशिरोधिनिवासिनि विष्णुविलासिनि जिष्णुनुते

भगवति हे शितिकण्ठकुटुम्बिनि भूरिभुजाकृति भूतिधरे

जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ॥

सुरवरवर्षिणि दुर्धरधर्षिणि दुर्मुखमर्षिणि हर्षरते

त्रिभुवनपोषिणि शङ्करतोषिणि किल्बिषमोषिणि घोषरते

दनुजनिरोषिणि दितिसुतशोषिणि दुर्मतिपोषिणि दोषरते

जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ॥

अयि जगदम्ब मदम्ब कदम्ब वनप्रियवासिनि हासरते

शिखरिशिरोरत्ननिर्मलशुङ्ग तरलयुताकृति भासुरते

मधुमधुरे मधुकैटभगञ्जिनि दैत्यविहञ्जिनि तापहरे

जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ॥

अयि शतखण्डविखण्डितरुण्ड वितुण्डितशुण्ढ गजाधिपते

रिपुगजगण्डविदारणचण्ड पराक्रमशुण्ड मृगाधिपते

निजभुजदण्डनिपातितखण्ड विपातितमुण्ड भटाधिपते

जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ॥

तव विमलं नलरुक्लमलं वदनं धरणिं परिपूरयति

तव च यि कान्तिरलकमणि छवि किरणमनुवति तपति

तव वरवर्णे तनोति शुचिस्मितं दलरुचिं लसदुधरपल्लवते

जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ॥

कलमलसत्कमलासनपूरण कारि मनोहरि हे

हरिहरशम्भुनिराकृतविभवता भुक्तिमुक्ति फलदायिनि हे

क्षपणविशारद हन्ति पापभरं कुरु मम शुभं प्रियमम्बुिके

जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ॥

चरणशरणगतिरहितनारायणि निर्गुणभवनि नारयणि

सकलसुरवरवन्दितपदारणि तरणिदुरीकृतवारणि ते

जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ॥

तव नयनं मम मोहं हरतु तव वदनं मम दोषं हरतु

तव वचनं मम विघ्नं हरतु तव चरणं मम दुःखं हरतु

जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ॥

अयि रणदुर्मद शत्रुवधोदित दुर्धरनिर्जर शक्तिभृते

चतुरविचारधुरीणमहाशिव दूतकृत प्रमथाधिपते

दुरितदुरीह दुराशयदुर्मति दानवदुत कृतान्तमते

जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ॥

अयि शरणागत वैरिवधुवर वीरवराभय दायकरे

त्रिभुवनमस्तक शूलविरोधि शिरोऽधिकृतामल शूलकरे

दुमिदुमितामर धुन्दुभिनादमहोमुखरीकृत दिङ्मकरे

जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ॥

अयि निजहुङ्कृतिमात्रनिराकृत धूम्रविलोचन धूम्रशते

समरविशोषित शोणितबीज समुद्भवशोणित बीजलते

शिवशिवशुम्भ निशुम्भमहाहव तर्पितभूत पिशाचरते

जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ॥

धनुषमनु रङ्ग रणक्षणसङ्ग परिस्फुरदङ्ग नततकके

कनकपिशङ्ग पृषत्कनिशङ्ग रसद्भटशृङ्ग हताबटुके

क्षिति रण भुषण है तव दिव्य वसन, नुतन मधुकर वृन्द बिम्बित वनलता रसाला,

जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ॥

सुमनोहरकान्ति युते, श्रित रजनी रजनी रजनी कर वक्त्र वृते

सु-नयना विभ्रमरा भ्रमराधिपते

जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ॥

त्रिभुवन भूषण हेतु, कला निधि रूप पयोनिधि राजसुते

अयि सुदती जन लालस मानस, मोहन मन्मथ राजसुते

जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ॥

कमल दलामल कोमल कान्ति कला कलित अमल बाल लते

सकल विलास कला निलय क्रम केलि चलत कल हंस कुले

जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ॥

कटि तट पीत दुकूल विचित्र मयूख तिरस्कृत चन्द्र रुचे

प्रणत सुरासुर मौलि मणि स्फुर दंशुल सन्नख चन्द्र रुचे

जित कनकाचल मौलि पदोर्जित निर्भर कुञ्जर कुम्भ कुचे

जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ॥

विजित सहस्र कर एक सहस्र कर एक सहस्र करानु नुते

कृत सुर तारक सङ्गर तारक सङ्गर तारक सूनु सुते

सुरथ समाधि समान गति मति मधु कैटभ दानव मर्दन हे

जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ॥

पद कमलम् करुणा निलये पयसि यती नु दिनम् सा शिवे

अयि कमले कमला निलये कमला निलयः स कथम् न भवेत्

तव पदमेव परं इति अनुशीलयतो मम किम् न शिवे

जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ॥

कनक लसत् कला सिन्धु जलै अनुसिञ्चिनुते गुण रङ्ग भुवम्

भजति स किम् न शची कुच कुम्भ तट परि रम्भ सुखानुभवम्

तव चरणम् शरणम् करवाणि नतामर वाणि निवासि शिवम्

जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ॥

तव विमलेन्दु कुलं वदनेन्दुमलं सकल नयन अनुकूलायते

किमु पुरुहूत पुरन्दर मुखी सुमुखीभिरसौ विमुखी क्रियते

मम तु मतं शिव नाम धने भवति कृपया किमुत न क्रियते

जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ॥

अयि दीन दयालु तया कृपयैव त्वया भवितव्यम् उमे

अयि जगतो जननी कृपयासि तथा अनुमितासि रते

यदुचितम् अत्र भवत्यररि कुरुतादुरुतापम् अपा कुरुते

जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ॥

———

Meaning / Summary

ఈ స్తోత్రానికి అపారమైన ఆధ్యాత్మిక ప్రాముఖ్యత ఉంది. దుష్టశక్తుల నుండి రక్షణ, అడ్డంకుల తొలగింపు, బలం మరియు ధైర్యం పొందడం కోసం దుర్గమ్మ ఆశీస్సులను పొందడానికి దీనిని పఠిస్తారు. ఇది మంచికి చెడుపై విజయాన్ని, దివ్య స్త్రీ శక్తి (శక్తి) యొక్క ప్రాముఖ్యతను, ధర్మాన్ని నిలబెట్టడాన్ని గుర్తు చేస్తుంది. దీనిని పఠించడం వల్ల మనస్సు శుద్ధి అవుతుంది, నిర్భయత్వం కలుగుతుంది, ఆధ్యాత్మిక విముక్తి మరియు ఐశ్వర్యం లభిస్తాయని నమ్ముతారు. సృష్టికర్తగా మరియు నాశకురాలిగా, ధర్మాన్ని నిలబెట్టే విశ్వమాత పాత్రను ఈ స్తోత్రం కీర్తిస్తుంది.

మహిషాసుర మర్దిని స్తోత్రం దుర్గమ్మను కీర్తిస్తూ రచించబడిన ఒక శక్తివంతమైన భక్తి గీతం. ఇది మహిషాసురుడనే రాక్షసుడిని సంహరించిన ఆమె పరాక్రమాన్ని, శౌర్యాన్ని వివరిస్తుంది. ఈ స్తోత్రంలోని ప్రతి శ్లోకం ఆమె దివ్య లక్షణాలను, వివిధ రూపాలను, ఆయుధాలను, భక్తుల పట్ల ఆమె దయను వివరిస్తూనే, దుష్టశక్తులను నాశనం చేయడంలో ఆమె భీకర రూపాన్ని నొక్కి చెబుతుంది. ఇది విశ్వ యుద్ధాన్ని మరియు ఆమె అంతిమ విజయాన్ని స్పష్టంగా వర్ణిస్తుంది, ఆమెను విశ్వానికి పరమ రక్షకురాలిగా నిలబెడుతుంది.

మహిషాసుర మర్దిని స్తోత్రం మార్కండేయ పురాణంలోని దేవీ మహత్యంలో వివరించబడిన మహిషాసురుడిపై దుర్గమ్మ విజయం సాధించిన కథతో నేరుగా ముడిపడి ఉంది. మహిషాసురుడు ఒక శక్తివంతమైన రాక్షసుడు. అతను తీవ్రమైన తపస్సు చేసి, ఏ పురుషుడిచే లేదా దేవతలచే సంహరించబడలేనని బ్రహ్మ నుండి వరం పొందాడు. ఈ వరంతో అహంకారపూరితుడై, అతను మూడు లోకాలను నాశనం చేయడం ప్రారంభించాడు, దేవతలను ఓడించి ఇంద్ర సింహాసనాన్ని ఆక్రమించాడు. అతడిని ఓడించలేక, బ్రహ్మ, విష్ణువు, శివుడు నేతృత్వంలోని దేవతలు తమ దివ్య శక్తులను (తేజస్సు) ఏకం చేసి, ఒక భయంకరమైన స్త్రీ యోధురాలిని – దుర్గా దేవిని సృష్టించారు. ప్రతి దేవుడు ఆమెకు తమ ప్రత్యేక లక్షణాలను మరియు ఆయుధాలను అందించారు. శివుడి త్రిశూలం, విష్ణువు సుదర్శన చక్రం, వరుణుడి శంఖం, వాయువు యొక్క ధనుస్సు మరియు బాణాల గంప, ఇంద్రుడి వజ్రాయుధం మరియు అనేక ఇతర దివ్య ఆయుధాలతో సాయుధమై, సింహంపై స్వారీ చేస్తూ, దుర్గమ్మ మహిషాసురుడిని ఎదుర్కొంది. మహిషాసురుడు పదేపదే తన రూపాన్ని మార్చుకుంటూ ఆమె నుండి తప్పించుకోవడానికి ప్రయత్నించిన తర్వాత, భీకరమైన మరియు సుదీర్ఘ యుద్ధం జరిగింది. చివరకు, మహిషాసురుడు తన గేదె రూపం నుండి బయటకు వస్తున్నప్పుడు, దుర్గమ్మ తన త్రిశూలంతో అతన్ని సంహరించి, తల నరికింది, తద్వారా ఆమెకు “మహిషాసుర మర్దిని” (మహిషాసురుడిని సంహరించినది) అనే బిరుదు లభించింది మరియు విశ్వానికి శాంతిని పునరుద్ధరించింది.

The Mahishasura Mardini Stotram holds immense spiritual significance as it is chanted to invoke the blessings of Goddess Durga for protection from evil, removal of obstacles, and attainment of strength and courage. It serves as a reminder of the triumph of good over evil, the power of divine feminine energy (Shakti), and the importance of righteousness. Chanting it is believed to cleanse the mind, instill fearlessness, and lead to spiritual liberation and material prosperity. It celebrates the cosmic mother’s role as both creator and destroyer, upholding dharma.

The Mahishasura Mardini Stotram is a powerful devotional hymn that glorifies Goddess Durga, celebrating her valor and might as the slayer of the buffalo demon Mahishasura. Each verse describes her divine attributes, her various forms, her weapons, and her compassionate nature towards devotees, while emphasizing her ferocious aspect in annihilating evil. It paints a vivid picture of the cosmic battle and her ultimate victory, establishing her as the supreme protector of the universe.

The Mahishasura Mardini Stotram is directly associated with the legend of Goddess Durga’s victory over the demon Mahishasura, as narrated in the Devi Mahatmya (Markandeya Purana). Mahishasura was a powerful Asura who, through severe penance, obtained a boon from Brahma that he could not be killed by any man or god. Empowered by this boon, he unleashed havoc upon the three worlds, defeating the Devas and usurping Indra’s throne. Unable to defeat him, the Devas, led by Brahma, Vishnu, and Shiva, combined their divine energies (tej) to create a formidable female warrior – Goddess Durga. Each god contributed their unique attributes and weapons to her. Armed with the trident of Shiva, the discus of Vishnu, the conch of Varuna, the bow and quiver of Vayu, the thunderbolt of Indra, and many other divine arms, and riding a lion, Durga confronted Mahishasura. After a fierce and prolonged battle, where Mahishasura repeatedly changed his form to evade her, Durga finally impaled him with her trident and beheaded him as he emerged from his buffalo form, thus earning her the epithet “Mahishasura Mardini” (the slayer of Mahishasura) and restoring peace to the universe.

---