Mahishasura Mardini - 8¶
The Shloka¶
———
तव नयनं मम मोहं हरतु तव वदनं मम दोषं हरतु
तव वचनं मम विघ्नं हरतु तव चरणं मम दुःखं हरतु
जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ॥
———
tava nayanam mama moham haratu tava vadanam mama dosham haratu
tava vachanam mama vighnam haratu tava charanam mama duhkham haratu
jaya jaya he mahishasuramardini ramyakapardini shailasute ॥
———
Meaning / Summary¶
यह श्लोक देवी दुर्गा की शक्ति और करुणा को दर्शाता है और भक्त को नकारात्मकताओं से मुक्ति पाने में मदद करता है।
हे माँ महिषासुरमर्दिनी, आपकी जय हो! आपके नेत्र मेरी आसक्ति (मोह) को दूर करें, आपका मुख मेरे दोषों को दूर करे, आपके वचन मेरी बाधाओं को दूर करें, और आपके चरण मेरे दुखों को दूर करें। हे रमणीय जटाजूट वाली शैलपुत्री, आपकी जय हो!
यह श्लोक देवी दुर्गा की स्तुति है, जिसमें उनसे भक्त के मोह, दोष, विघ्न और दुखों को दूर करने की प्रार्थना की गई है।
यह श्लोक देवी दुर्गा से प्रार्थना है, जिसमें भक्त उनके विभिन्न स्वरूपों से अपने जीवन की नकारात्मकताओं को दूर करने की विनती कर रहा है। भक्त माँ के नेत्रों से मोह, मुख से दोष, वचनों से विघ्न और चरणों से दुखों को दूर करने की प्रार्थना करता है। यह श्लोक माँ दुर्गा की शक्ति और करुणा का वर्णन करता है और भक्त को उनसे सुरक्षा और मार्गदर्शन प्राप्त करने में मदद करता है। ‘शैलसुते’ का अर्थ है पर्वतराज हिमालय की पुत्री, जो देवी पार्वती का एक रूप है।
This shloka signifies the power and compassion of Goddess Durga and helps the devotee in attaining freedom from negativities.
Victory to you, O Mahishasura Mardini! May your eyes remove my attachments, may your face remove my faults, may your words remove my obstacles, and may your feet remove my sorrows. Victory to you, O daughter of the mountain, with beautiful braided hair!
This shloka is a praise of Goddess Durga, in which a prayer is made to remove the devotee’s attachments, faults, obstacles, and sorrows.
This shloka is a prayer to Goddess Durga, where the devotee requests her various aspects to remove the negativities from their life. The devotee prays for the removal of attachment through the Mother’s eyes, the removal of faults through her face, the removal of obstacles through her words, and the removal of sorrows through her feet. This shloka describes the power and compassion of Goddess Durga and helps the devotee gain protection and guidance from her. ‘Shailasute’ means daughter of the mountain king, Himalayas, which is a form of Goddess Parvati.
Sentence - 1¶
———
तव नयनं मम मोहं हरतु
———
Meaning¶
आपके नेत्र मेरे मोह को दूर करें।
May your eyes remove my attachments.
Meaning of Words¶
तव | tava | ||
आपका. यह शब्द ‘तुम’ का षष्ठी विभक्ति एकवचन रूप है। इसका अर्थ होता है ‘तुम्हारा’ या ‘आपकी’ । | Your. Possessive form of ‘you’. | ||
नयनं | nayanam | ||
आँख। यहाँ ‘नेत्र’ शब्द का प्रयोग देवी दुर्गा की आँखों के लिए किया गया है। | Eyes. Plural of eye, here referring to the eyes of Goddess Durga. | ||
मम | mama | ||
यह शब्द ‘मैं’ का षष्ठी विभक्ति एकवचन रूप है। इसका अर्थ होता है ‘मेरा’ या ‘मेरी’ । | My. Belonging to me. | ||
मोहं | moham | ||
आसक्ति, लगाव, भ्रम। यहाँ ‘मोह’ का अर्थ सांसारिक वस्तुओं और इच्छाओं के प्रति अत्यधिक आसक्ति से है। | Attachment. Illusion, delusion, strong attachment to worldly things. | ||
हरतु | haratu | ||
दूर करें. हटा दे, नष्ट कर दे। यहाँ ‘हरतु’ का अर्थ है देवी दुर्गा से प्रार्थना करना कि वे भक्त के मोह को दूर कर दें। | Remove. To take away, destroy, eliminate. |
Sentence - 2¶
———
तव वदनं मम दोषं हरतु
———
Meaning¶
आपका मुख मेरे दोषों को दूर करे।
May your face remove my faults.
Meaning of Words¶
तव | tava | ||
आपका. यह शब्द ‘तुम’ का षष्ठी विभक्ति एकवचन रूप है। इसका अर्थ होता है ‘तुम्हारा’ या ‘आपकी’ । | Your. Possessive form of ‘you’. | ||
वदनं | vadanam | ||
चेहरा, मुखमंडल। यहाँ ‘वदनं’ शब्द का प्रयोग देवी दुर्गा के चेहरे के लिए किया गया है। | Face. The front part of the head, here referring to the face of Goddess Durga. | ||
मम | mama | ||
यह शब्द ‘मैं’ का षष्ठी विभक्ति एकवचन रूप है। इसका अर्थ होता है ‘मेरा’ या ‘मेरी’ । | My. Belonging to me. | ||
दोषं | dosham | ||
गलतियाँ, कमज़ोरियाँ, बुराइयाँ। यहाँ ‘दोषं’ का अर्थ है भक्त की गलतियों और कमजोरियों से। | Faults. Mistakes, weaknesses, imperfections. | ||
हरतु | haratu | ||
दूर करें. हटा दे, नष्ट कर दे। यहाँ ‘हरतु’ का अर्थ है देवी दुर्गा से प्रार्थना करना कि वे भक्त के दोषों को दूर कर दें। | Remove. To take away, destroy, eliminate. |
Sentence - 3¶
———
तव वचनं मम विघ्नं हरतु
———
Meaning¶
आपके वचन मेरी बाधाओं को दूर करें।
May your words remove my obstacles.
Meaning of Words¶
तव | tava | ||
आपका. यह शब्द ‘तुम’ का षष्ठी विभक्ति एकवचन रूप है। इसका अर्थ होता है ‘तुम्हारा’ या ‘आपकी’ । | Your. Possessive form of ‘you’. | ||
वचनं | vachanam | ||
शब्द, वाणी, कथन। यहाँ ‘वचनं’ शब्द का प्रयोग देवी दुर्गा के वचनों के लिए किया गया है। | Words. Statements, speech, promises, here referring to the words of Goddess Durga. | ||
मम | mama | ||
यह शब्द ‘मैं’ का षष्ठी विभक्ति एकवचन रूप है। इसका अर्थ होता है ‘मेरा’ या ‘मेरी’ । | My. Belonging to me. | ||
विघ्नं | vighnam | ||
बाधाएँ, रुकावटें, परेशानियाँ। यहाँ ‘विघ्नं’ का अर्थ है जीवन में आने वाली रुकावटों और परेशानियों से। | Obstacles. Hindrances, difficulties, impediments. | ||
हरतु | haratu | ||
दूर करें. हटा दे, नष्ट कर दे। यहाँ ‘हरतु’ का अर्थ है देवी दुर्गा से प्रार्थना करना कि वे भक्त की बाधाओं को दूर कर दें। | Remove. To take away, destroy, eliminate. |
Sentence - 4¶
———
तव चरणं मम दुःखं हरतु
———
Meaning¶
आपके चरण मेरे दुखों को दूर करें।
May your feet remove my sorrows.
Meaning of Words¶
तव | tava | ||
आपका. यह शब्द ‘तुम’ का षष्ठी विभक्ति एकवचन रूप है। इसका अर्थ होता है ‘तुम्हारा’ या ‘आपकी’ । | Your. Possessive form of ‘you’. | ||
चरणं | charanam | ||
पैर, पद। यहाँ ‘चरणं’ शब्द का प्रयोग देवी दुर्गा के चरणों के लिए किया गया है। | Feet. The lower extremity of the leg, here referring to the feet of Goddess Durga. | ||
मम | mama | ||
यह शब्द ‘मैं’ का षष्ठी विभक्ति एकवचन रूप है। इसका अर्थ होता है ‘मेरा’ या ‘मेरी’ । | My. Belonging to me. | ||
दुःखं | duhkham | ||
कष्ट, पीड़ा, गम। यहाँ ‘दुःखं’ का अर्थ है जीवन में आने वाले कष्टों और पीड़ाओं से। | Sorrows. Suffering, pain, grief. | ||
हरतु | haratu | ||
दूर करें. हटा दे, नष्ट कर दे। यहाँ ‘हरतु’ का अर्थ है देवी दुर्गा से प्रार्थना करना कि वे भक्त के दुखों को दूर कर दें। | Remove. To take away, destroy, eliminate. |
Sentence - 5¶
———
जय जय हे महिषासुरमर्दिनि रम्यकपर्दिनि शैलसुते ॥
———
Meaning¶
हे महिषासुरमर्दिनी, रम्य कपर्दिनि, शैलसुते, आपकी जय हो, जय हो!
Victory, victory to you, O Mahishasura Mardini, Ramyakapadini, Shailasute!
Meaning of Words¶
जय | jaya | ||
विजय, स्तुति, प्रशंसा। | Victory. Triumph, praise. | ||
जय | jaya | ||
विजय, स्तुति, प्रशंसा। | Victory. Triumph, praise. | ||
हे | he | ||
हे. अरे, ओ। संबोधन के लिए प्रयुक्त। | O. An interjection used for addressing someone. | ||
महिषासुरमर्दिनि | mahishasuramardini | ||
महिषासुरमर्दिनी. महिषासुर का वध करने वाली। देवी दुर्गा का एक नाम। | Mahishasura Mardini. The slayer of Mahishasura. An epithet of Goddess Durga. | ||
रम्यकपर्दिनि | ramyakapardini | ||
रम्यकपर्दिनि. सुंदर जटाओं वाली। देवी दुर्गा का एक नाम। | Ramyakapadini. One with beautiful braided hair. An epithet of Goddess Durga. | ||
शैलसुते | shailasute | ||
शैलसुते. पहाड़ की पुत्री, हिमालय की पुत्री (पार्वती)। | Shailasute. Daughter of the mountain, daughter of Himalaya (Parvati). |