Arjuna’s Inner Struggle - 01 - 03

The Shloka

———

पश्यैतां पाण्डुपुत्राणामाचार्य महतीं चमूम् ।

व्यूढां द्रुपदपुत्रेण तव शिष्येण धीमता ॥

———

പശ്യൈതാം പാണ്ഡുപുത്രാണാമാചാര്യ മഹതീം ചമൂമ്

വ്യൂഢാം ദ്രുപദപുത്രേണ തവ ശിഷ്യേണ ധീമതാ ॥

———

paśhyaitāṁ pāṇḍu-putrāṇām āchārya mahatīṁ chamūm

vyūḍhāṁ drupada-putreṇa tava śhiṣhyeṇa dhīmatā

———

Meaning / Summary

ഈ ശ്ലോകത്തിൽ ധൃതരാഷ്ട്രർ തന്റെ ആശങ്കയും ഭയവും പ്രകടിപ്പിക്കുന്നു. പാണ്ഡവരുടെ സൈന്യം എത്ര വലുതാണെന്നും, അത് തൻ്റെ ഗുരുവിൻ്റെ ശിഷ്യനായ ധൃഷ്ടദ്യുമ്നനാണ് നയിക്കുന്നതെന്നും ധൃതരാഷ്ട്രർ പറയുന്നു. ഇത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഉത്കണ്ഠ വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നു.

ആചാര്യരേ, പാണ്ഡുപുത്രന്മാരുടെ ഈ വലിയ സൈന്യത്തെ നോക്കൂ. ബുദ്ധിമാനായ തങ്ങളുടെ ശിഷ്യൻ ദ്രുപദപുത്രനാണ് ഇതിനെ വ്യൂഹം ചയ്തിരിക്കുന്നത്.

ധൃതരാഷ്ട്രർ സഞ്ജയനോട് ദ്രോണാചാര്യരെ പാണ്ഡുപുത്രന്മാരുടെ സൈന്യത്തെ കാണിക്കുന്നു. ഈ സൈന്യം ദ്രുപദപുത്രനായ ധൃഷ്ടദ്യുമ്നനാണ് യുദ്ധത്തിനായി അണിനിരത്തിയിരിക്കുന്നത് എന്ന് പറയുന്നു.

ധൃതരാഷ്ട്രർ സഞ്ജയനോട് പറയുന്നു: ആചാര്യനായ ദ്രോണരേ, പാണ്ഡുവിന്റെ പുത്രന്മാരായ യുധിഷ്ഠിരൻ മുതലായവരുടെ ഈ വലിയ സൈന്യത്തെ ശ്രദ്ധിച്ചുനോക്കൂ. ബുദ്ധിമാനായ നിങ്ങളുടെ ശിഷ്യൻ ദ്രുപദന്റെ പുത്രനായ ധൃഷ്ടദ്യുമ്നനാണ് ഈ സൈന്യത്തെ യുദ്ധത്തിനായി ക്രമീകരിച്ചിരിക്കുന്നത്.

In this verse, Dhritarashtra expresses his anxiety and fear. He highlights the size of the Pandava army and the fact that it is being led by Dhrishtadyumna, who was Drona’s own disciple. This increases his concern.

O Teacher, behold this mighty army of the sons of Pandu, arrayed for battle by your wise disciple, the son of Drupada!

Dhritarashtra points out the army of the Pandavas to Dronacharya through Sanjaya, stating that the army is arranged for battle by Dhrishtadyumna, the son of Drupada.

Dhritarashtra is asking Sanjaya: O Teacher Drona, behold this vast army of the sons of Pandu, headed by Yudhishthira. This army has been strategically arranged for battle by your intelligent disciple, Dhrishtadyumna, the son of Drupada.

Sentence - 1

———

पश्यैतां पाण्डुपुत्राणाम् आचार्य महतीं चमूम्

———

Meaning

ആചാര്യരേ, പാണ്ഡുപുത്രന്മാരുടെ ഈ വലിയ സൈന്യത്തെ നോക്കൂ.

O Teacher, behold this mighty army of the sons of Pandu.

Meaning of Words

पश्यैताम्		പശ്യൈതാം		paśhyaitāṁ
നോക്കൂ ഇതാ കാണുക, ശ്രദ്ധിക്കുക			behold See, look at
पाण्डुपुत्राणाम्		പാണ്ഡുപുത്രാണാം		pāṇḍu-putrāṇām
പാണ്ഡുവിന്റെ പുത്രന്മാരുടെ പാണ്ഡു മഹാരാജാവിന്റെ പുത്രന്മാരായവരുടെ			of the sons of Pandu Belonging to the sons of Pandu
आचार्य		ആചാര്യ		āchārya
ആചാര്യരേ ഗുരുവേ, ദ്രോണാചാര്യരെ			O Teacher Addressing Drona, the teacher
महतीम्		മഹതീം		mahatīṁ
വലിയ വലുതായ, ശക്തിയുള്ള			mighty Great, large, powerful
चमूम्		ചമൂമ്		chamūm
സൈന്യം പട, സേന			army Military force, host

Sentence - 2

———

व्यूढां द्रुपदपुत्रेण तव शिष्येण धीमता ॥

———

Meaning

ബുദ്ധിമാനായ തങ്ങളുടെ ശിഷ്യൻ ദ്രുപദപുത്രനാണ് ഇതിനെ വ്യൂഹം ചയ്തിരിക്കുന്നത്.

arrayed for battle by your wise disciple, the son of Drupada!

Meaning of Words

व्यूढाम्		വ്യൂഢാം		vyūḍhāṁ
വ്യൂഹം ചയ്തിരിക്കുന്നത് അണിനിരത്തിയിരിക്കുന്നത്, യുദ്ധത്തിനായി തയ്യാറാക്കിയിരിക്കുന്നത്			arrayed Drawn up, arranged in battle formation
द्रुपदपुत्रेण		ദ്രുപദപുത്രേണ		drupada-putreṇa
ദ്രുപദന്റെ പുത്രനാൽ ദ്രുപദ മഹാരാജാവിന്റെ പുത്രനായ ധൃഷ്ടദ്യുമ്നൻ			by the son of Drupada By Dhrishtadyumna, the son of Drupada
तव		തവ		tava
തങ്ങളുടെ നിങ്ങളുടെ, താങ്കളുടെ			your Belonging to you
शिष्येण		ശിഷ്യേണ		śhiṣhyeṇa
ശിഷ്യനാൽ വിദ്യാർത്ഥിയാൽ			by the disciple By the student
धीमता		ധീമതാ		dhīmatā
ബുദ്ധിമാനായ വിവേകശാലിയായ, ജ്ഞാനിയായ			Intelligent, wise

---