Arjuna’s Inner Struggle - 01 - 03

The Shloka

———

पश्यैतां पाण्डुपुत्राणामाचार्य महतीं चमूम् ।

व्यूढां द्रुपदपुत्रेण तव शिष्येण धीमता ॥

———

ಪಶ್ಯೈತಾಂ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾಣಾಮಾಚಾರ್ಯ ಮಹತೀಂ ಚಮೂಮ್ ।

ವ್ಯೂಢಾಂ ದ್ರುಪದಪುತ್ರೇಣ ತವ ಶಿಷ್ಯೇಣ ಧೀಮತಾ ॥

———

Paśyaitāṁ Pāṇḍuputrāṇāmācārya mahatīṁ camūm ।

Vyūḍhāṁ Drupadaputreṇa tava śiṣyeṇa dhīmatā ॥

———

Meaning / Summary

ಈ ಶ್ಲೋಕವು ದುರ್ಯೋಧನನ ಮನಸ್ಥಿತಿ, ಅವನ ಭಯ ಮತ್ತು ಜಾಣ್ಮೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಅವನು ಪಾಂಡವರ ಸೈನ್ಯದ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ತನ್ನ ಗುರುಗಳಿಗೆ ತೋರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅವರನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾನೆ. ದ್ರೋಣಾಚಾರ್ಯರ ಶಿಷ್ಯನಾದ ದೃಷ್ಟದ್ಯುಮ್ನನಿಂದಲೇ ಪಾಂಡವರ ಸೇನೆ ಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ, ದ್ರೋಣರಿಗೆ ದ್ರುಪದನೊಂದಿಗಿನ ಹಗೆತನ ಮತ್ತು ದೃಷ್ಟದ್ಯುಮ್ನನ ಜನ್ಮದ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು (ದ್ರೋಣರನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವುದು) ನೆನಪಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇದು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ದ್ರೋಣರ ಸಂಪೂರ್ಣ ನಿಷ್ಠೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲು ದುರ್ಯೋಧನನು ಮಾಡುವ ಮನವಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಯುದ್ಧದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿಯೇ ಕೌರವರ ಕಡೆಯ ಆತಂಕ ಮತ್ತು ಪಾಂಡವರ ಸೈನ್ಯದ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಓ ಆಚಾರ್ಯರೇ, ಪಾಂಡುಪುತ್ರರ ಈ ಮಹತ್ತರವಾದ ಸೇನೆಯನ್ನು ನೋಡಿರಿ. ಇದನ್ನು ನಿಮ್ಮ ಬುದ್ಧಿವಂತ ಶಿಷ್ಯನಾದ ದ್ರುಪದಪುತ್ರನು ವ್ಯೂಹರಚನೆ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ.

ದುರ್ಯೋಧನನು ದ್ರೋಣಾಚಾರ್ಯರಿಗೆ ಪಾಂಡವರ ಬೃಹತ್ ಸೇನೆಯನ್ನು ನೋಡಲು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಆ ಸೇನೆಯನ್ನು ದ್ರುಪದಪುತ್ರ ದೃಷ್ಟದ್ಯುಮ್ನನು, ಅವರ ಶಿಷ್ಯನಾದವನು, ಅತ್ಯಂತ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯಿಂದ ವ್ಯೂಹರಚನೆ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸುತ್ತಾನೆ.

ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರದ ಯುದ್ಧಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ದುರ್ಯೋಧನನು ತನ್ನ ಗುರುಗಳಾದ ದ್ರೋಣಾಚಾರ್ಯರನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ಅವನು ದ್ರೋಣಾಚಾರ್ಯರಿಗೆ, ‘ಓ ನನ್ನ ಗುರುಗಳೇ, ಪಾಂಡುಪುತ್ರರ ಈ ವಿಶಾಲವಾದ ಮತ್ತು ಸುಸಜ್ಜಿತವಾದ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಗಮನವಿಟ್ಟು ನೋಡಿರಿ’ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ‘ಚಮೂಮ್’ ಎಂಬ ಪದವು ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ‘ಮಹತೀಮ್’ ಎಂಬ ಪದವು ಆ ಸೈನ್ಯದ ಬೃಹತ್ ಗಾತ್ರ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ದುರ್ಯೋಧನನು, ಈ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ನಿಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಶಿಷ್ಯನಾದ, ದ್ರುಪದ ರಾಜನ ಮಗನಾದ, ಅಂದರೆ ದೃಷ್ಟದ್ಯುಮ್ನನು ಅತ್ಯಂತ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯಿಂದ ಯುದ್ಧಕ್ಕಾಗಿ ನಿಯೋಜಿಸಿದ್ದಾನೆ ಅಥವಾ ವ್ಯೂಹರಚನೆ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ದ್ರುಪದಪುತ್ರ ದೃಷ್ಟದ್ಯುಮ್ನನು ದ್ರೋಣಾಚಾರ್ಯರ ಶಿಷ್ಯನಾಗಿದ್ದರೂ, ದ್ರೋಣರನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದಲೇ ಹುಟ್ಟಿದವನು ಎಂಬ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ದುರ್ಯೋಧನನು ಸೂಚ್ಯವಾಗಿ ನೆನಪಿಸುತ್ತಾನೆ, ಇದರಿಂದ ದ್ರೋಣರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ದೃಷ್ಟದ್ಯುಮ್ನನ ಬಗ್ಗೆ ಹಗೆತನ ಮೂಡಿ, ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಬಳಸುವಂತೆ ಪ್ರೇರೇಪಿಸುವುದು ದುರ್ಯೋಧನನ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.

ಈ ಶ್ಲೋಕಕ್ಕೆ ನೇರವಾಗಿ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಕಥೆ ಇಲ್ಲ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಇಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ‘ದ್ರುಪದಪುತ್ರೇಣ’ (ದ್ರುಪದನ ಮಗ) ಮತ್ತು ‘ತವ ಶಿಷ್ಯೇಣ’ (ನಿಮ್ಮ ಶಿಷ್ಯ) ಎಂಬ ಪದಗಳು ದ್ರೋಣಾಚಾರ್ಯ ಮತ್ತು ದ್ರುಪದ ರಾಜನ ನಡುವಿನ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಹಗೆತನದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ. ದ್ರೋಣಾಚಾರ್ಯ ಮತ್ತು ದ್ರುಪದರು ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಸ್ನೇಹಿತರಾಗಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ದ್ರೋಣರು ತಮ್ಮ ಶಿಕ್ಷಣದ ನಂತರ ದ್ರುಪದ ರಾಜನ ಬಳಿ ಸಹಾಯ ಯಾಚಿಸಿದಾಗ, ದ್ರುಪದನು ದ್ರೋಣರನ್ನು ಅವಮಾನಿಸಿ ದೂರ ಮಾಡಿದನು. ಇದರ ಸೇಡು ತೀರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ದ್ರೋಣರು ತಮ್ಮ ಶಿಷ್ಯರಾದ ಪಾಂಡವರಿಂದ ದ್ರುಪದನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ, ಅವನ ಅರ್ಧ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ಈ ಅಪಮಾನದಿಂದ ದ್ರುಪದನು ದ್ರೋಣರನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವಂತಹ ಮಗನನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಯಜ್ಞ ಮಾಡಿದನು. ಆ ಯಜ್ಞದಿಂದಲೇ ದೃಷ್ಟದ್ಯುಮ್ನನು ಜನಿಸಿದನು. ದೃಷ್ಟದ್ಯುಮ್ನನು ದ್ರೋಣರನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದಲೇ ಹುಟ್ಟಿದ್ದರೂ, ಅವನೇ ದ್ರೋಣರ ಬಳಿ ಯುದ್ಧ ವಿದ್ಯೆಯನ್ನು ಕಲಿತನು. ದುರ್ಯೋಧನನು ಈ ಅಂಶವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸುವ ಮೂಲಕ, ದ್ರೋಣಾಚಾರ್ಯರಿಗೆ ದೃಷ್ಟದ್ಯುಮ್ನನ ಕುರಿತಾದ ತಮ್ಮ ಹಗೆತನ ಮತ್ತು ಅವನ ಜನ್ಮದ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ನೆನಪಿಸಿ, ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಹೋರಾಡಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ.

This verse highlights Duryodhana’s state of mind, revealing his fear and shrewdness. He acknowledges the strength and organization of the Pandava army and attempts to provoke his guru by pointing it out. By stating that the Pandava army has been arrayed by Dhrishtadyumna, Dronacharya’s own disciple, Duryodhana subtly reminds Drona of his deep-seated enmity with Drupada and Dhrishtadyumna’s birth purpose (to kill Drona). This is Duryodhana’s plea to Drona to use his full loyalty and prowess in the war. It signifies the anxiety on the Kaurava side at the beginning of the war and the formidable nature of the Pandava forces.

O teacher, behold this mighty army of the sons of Pandu, arrayed by your intelligent disciple, the son of Drupada.

Duryodhana tells Dronacharya to look at the vast Pandava army, which has been strategically arranged by Dhrishtadyumna, the son of Drupada and Dronacharya’s own intelligent disciple.

On the battlefield of Kurukshetra, Duryodhana addresses his teacher, Dronacharya. He instructs Dronacharya to ‘behold’ or ‘look carefully’ at the vast and well-organized army of the Pandavas. The word ‘chamūm’ refers to the army, and ‘mahatīm’ emphasizes its enormous size and formidable strength. Furthermore, Duryodhana points out that this army has been skillfully ‘arrayed’ or strategically formed for battle by Dhrishtadyumna, the son of King Drupada, whom he sarcastically refers to as Dronacharya’s ‘intelligent disciple’. By mentioning Dhrishtadyumna, Duryodhana subtly reminds Drona of the historical enmity between Drona and Drupada, and that Dhrishtadyumna was born specifically to kill Drona. This is a deliberate tactic by Duryodhana to provoke Dronacharya, stirring up his resentment and encouraging him to fight with full vigor against the Pandava forces, especially against Dhrishtadyumna.

There isn’t a specific story directly associated with this single shloka. However, the terms ‘Drupadaputreṇa’ (by the son of Drupada) and ‘tava śiṣyeṇa’ (your disciple) implicitly refer to the deep-seated enmity between Dronacharya and King Drupada. Dronacharya and Drupada were childhood friends. However, after Drona completed his education and became poor, he sought help from Drupada, who was by then a king. Drupada humiliated Drona, stating that a king and a pauper could not be friends. To avenge this humiliation, Dronacharya later used his students (the Pandavas, particularly Arjuna) to defeat and capture Drupada, taking half of his kingdom as his ‘dakshina’ (teacher’s fee). Humiliated in turn, Drupada performed a great yajna (fire sacrifice) to obtain a son who would be capable of slaying Drona. From this sacrifice, Dhrishtadyumna was born, destined to kill Drona. Despite this destiny, Dhrishtadyumna learned the art of warfare from Dronacharya himself. Duryodhana’s mention of Dhrishtadyumna as Drona’s ‘intelligent disciple’ serves to remind Drona of this karmic irony and the intended purpose of Dhrishtadyumna’s birth, thereby inciting Dronacharya to fight with greater resolve and perhaps a sense of personal vendetta.

Sentence - 1

———

पश्यैतां पाण्डुपुत्राणामाचार्य महतीं चमूम् ।

———

Meaning

ಓ ಆಚಾರ್ಯರೇ, ಪಾಂಡುಪುತ್ರರ ಈ ಮಹತ್ತರವಾದ ಸೇನೆಯನ್ನು ನೋಡಿರಿ.

O teacher, behold this mighty army of the sons of Pandu.

Meaning of Words

पश्य		ಪಶ್ಯ		Paśya
ನೋಡು, ವೀಕ್ಷಿಸು ಇಲ್ಲಿ, ದುರ್ಯೋಧನನು ತನ್ನ ಗುರುಗಳಾದ ದ್ರೋಣಾಚಾರ್ಯರಿಗೆ ಪಾಂಡವರ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಗಮನವಿಟ್ಟು ನೋಡಲು ಅಥವಾ ವೀಕ್ಷಿಸಲು ಸೂಚಿಸುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ಇದು ಒಂದು ಆದೇಶ ಅಥವಾ ವಿನಂತಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ.			Behold, see, look Here, Duryodhana is instructing Dronacharya to observe or carefully look at the Pandava army. It is an imperative command, urging Dronacharya to take notice of the opposing forces.
एताम्		ಏತಾಂ		Etām
ಈ ಇದು ಸಮೀಪದಲ್ಲಿರುವ ಅಥವಾ ಪ್ರಸ್ತುತ ಯುದ್ಧಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ನೋಡುತ್ತಿರುವ ಪಾಂಡವರ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ‘ಚಮೂಮ್’ (ಸೇನೆ) ಎಂಬ ಸ್ತ್ರೀಲಿಂಗ ಪದಕ್ಕೆ ಇದು ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ.			This (feminine) Refers to the nearby or present army that is being looked at on the battlefield. It is in agreement with the feminine noun ‘chamūm’ (army).
पाण्डुपुत्राणाम्		ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾಣಾಮ್		Pāṇḍuputrāṇām
ಪಾಂಡವರ ಪುತ್ರರ, ಪಾಂಡವರ ‘ಪಾಂಡು’ವಿನ ಪುತ್ರರು, ಅಂದರೆ ಯುಧಿಷ್ಠಿರ, ಭೀಮ, ಅರ್ಜುನ, ನಕುಲ ಮತ್ತು ಸಹದೇವರು. ಇವರು ರಾಜ ಪಾಂಡುವಿನ ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ಮಹಾಭಾರತ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಕೌರವರ ಪ್ರಮುಖ ಎದುರಾಳಿಗಳು. ಇಲ್ಲಿ ಅವರ ಇಡೀ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.			Of the sons of Pandu, of the Pandavas Refers to the sons of King Pandu: Yudhishthira, Bhima, Arjuna, Nakula, and Sahadeva. They are the principal opponents of the Kauravas in the war. The phrase refers to their entire armed force, implying all those fighting under the Pandava banner.
आचार्य		ಆಚಾರ್ಯ		Ācārya
ಓ ಆಚಾರ್ಯರೇ, ಓ ಗುರುಗಳೇ ಇದು ದುರ್ಯೋಧನನು ತನ್ನ ಗುರುಗಳಾದ ದ್ರೋಣಾಚಾರ್ಯರನ್ನು ಸಂಬೋಧಿಸುವ ಪದ. ದ್ರೋಣಾಚಾರ್ಯರು ಕೌರವ ಮತ್ತು ಪಾಂಡವ ರಾಜಕುಮಾರರಿಬ್ಬರಿಗೂ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ವಿದ್ಯೆಯನ್ನು ಕಲಿಸಿದ ಗುರು. ದುರ್ಯೋಧನನು ಈ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಸಂಬೋಧನೆಯನ್ನು ಬಳಸಿ, ತನ್ನ ಗುರುಗಳನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸಲು ಮತ್ತು ಅವರ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾನೆ.			O teacher, O preceptor This is the vocative form used by Duryodhana to address Dronacharya. Dronacharya was the royal preceptor (guru) who taught the art of warfare to both the Kaurava and Pandava princes. Duryodhana uses this respectful address to subtly remind Dronacharya of his duty towards the Kauravas and to motivate him to fight effectively.
महतीम्		ಮಹತೀಮ್		Mahatīm
ದೊಡ್ಡ, ಮಹತ್ತರವಾದ, ವಿಶಾಲವಾದ ಇದು ಪಾಂಡವರ ಸೈನ್ಯದ ಬೃಹತ್ ಗಾತ್ರ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದುರ್ಯೋಧನನು ಈ ಪದವನ್ನು ಬಳಸಿ, ಆ ಸೈನ್ಯವು ಕೇವಲ ದೊಡ್ಡದಲ್ಲದೆ, ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಾನೆ, ಇದರಿಂದ ದ್ರೋಣರು ಅದರ ಗಂಭೀರತೆಯನ್ನು ಅರಿತುಕೊಳ್ಳಲಿ ಎಂದು.			Great, mighty, vast, large Describes the large size and formidable nature of the Pandava army. Duryodhana uses this adjective to emphasize not just the numerical strength but also the potential power and significance of that army in battle, aiming to impress upon Drona the seriousness of the situation.
चमूम्		ಚಮೂಮ್		Camūm
ಸೇನೆ, ಸೈನ್ಯ, ದಂಡು ಇದು ಯುದ್ಧಕ್ಕಾಗಿ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿದ ಸೈನಿಕರ ಸಮೂಹವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ‘ಚಮೂಮ್’ ಎಂಬ ಪದವು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಸಂಘಟಿತವಾದ, ಹೋರಾಡಲು ಸಿದ್ಧವಾದ ಸೇನೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.			Army, host, military force Refers to a collection of soldiers assembled for warfare. It specifically denotes a well-organized military force prepared for combat, emphasizing its readiness for engagement.

Sentence - 2

———

व्यूढां द्रुपदपुत्रेण तव शिष्येण धीमता ॥

———

Meaning

ಇದನ್ನು ನಿಮ್ಮ ಬುದ್ಧಿವಂತ ಶಿಷ್ಯನಾದ ದ್ರುಪದಪುತ್ರನು ವ್ಯೂಹರಚನೆ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ.

arrayed by your intelligent disciple, the son of Drupada.

Meaning of Words

व्यूढाम्		ವ್ಯೂಢಾಮ್		Vyūḍhām
ಯುದ್ಧಕ್ಕಾಗಿ ನಿಯೋಜಿಸಿದ, ರಚಿಸಿದ, ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಿದ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವ, ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಯುದ್ಧ ತಂತ್ರಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಅಣಿಮಾಡುವ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಪಾಂಡವರ ಸೇನೆಯು ಕೇವಲ ದೊಡ್ಡದಲ್ಲದೆ, ಸರಿಯಾಗಿ ಸಂಘಟಿತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯತಂತ್ರವಾಗಿ ಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.			Arranged, arrayed, formed (into a battle formation) Refers to the strategic arrangement of an army for battle. It implies that the Pandava army is not just large, but also meticulously organized and prepared for combat according to specific military tactics, indicating their readiness and strategic planning.
द्रुपदपुत्रेण		ದ್ರುಪದಪುತ್ರೇಣ		Drupadaputreṇa
ದ್ರುಪದನ ಮಗನಿಂದ ‘ದ್ರುಪದಪುತ್ರ’ ಎಂದರೆ ದೃಷ್ಟದ್ಯುಮ್ನ. ದೃಷ್ಟದ್ಯುಮ್ನನು ದ್ರುಪದ ರಾಜನ ಮಗ ಮತ್ತು ಮಹಾಭಾರತ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಪಾಂಡವರ ಸೇನೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಸೇನಾಧಿಪತಿಯಾಗಿದ್ದನು. ದ್ರುಪದ ರಾಜನು ದ್ರೋಣಾಚಾರ್ಯರೊಂದಿಗಿನ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಹಗೆತನದಿಂದ ದೃಷ್ಟದ್ಯುಮ್ನನನ್ನು ದ್ರೋಣರನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದಲೇ ಯಜ್ಞದಿಂದ ಪಡೆದನು.			By the son of Drupada Refers to Dhrishtadyumna, the son of King Drupada. Dhrishtadyumna was the commander-in-chief of the Pandava army in the Mahabharata War. King Drupada performed a great sacrifice to obtain a son specifically to kill Dronacharya, due to a deep-seated enmity between them.
तव		ತವ		Tava
ನಿಮ್ಮ, ತಮ್ಮ ಇಲ್ಲಿ ದ್ರೋಣಾಚಾರ್ಯರನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿ ‘ನಿಮ್ಮ’ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ದೃಷ್ಟದ್ಯುಮ್ನನು ದ್ರೋಣರ ಮಾಜಿ ಶಿಷ್ಯ ಎಂಬುದನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ.			Your Refers to Dronacharya, implying that Dhrishtadyumna was Dronacharya’s own student, highlighting the irony of the situation.
शिष्येण		ಶಿಷ್ಯೇಣ		Śiṣyeṇa
ಶಿಷ್ಯನಿಂದ, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಿಂದ ದೃಷ್ಟದ್ಯುಮ್ನನು ದ್ರೋಣಾಚಾರ್ಯರ ಶಿಷ್ಯನಾಗಿದ್ದನು ಎಂಬುದನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ. ದುರ್ಯೋಧನನು ಇದನ್ನು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ ದ್ರೋಣಾಚಾರ್ಯರಿಗೆ ಒಂದು ರೀತಿಯ ವಿಪರ್ಯಾಸವನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತಿದ್ದಾನೆ: ಅವರೇ ಕಲಿಸಿದ ಶಿಷ್ಯ ಈಗ ಅವರ ವಿರುದ್ಧವೇ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ಇದು ದ್ರೋಣರ ನಿಷ್ಠೆ ಮತ್ತು ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಪ್ರಶ್ನಿಸುವ ತಂತ್ರವೂ ಹೌದು.			By the disciple, by the student Emphasizes that Dhrishtadyumna was a student of Dronacharya. Duryodhana uses this to highlight the irony and potential conflict of interest for Dronacharya: his own student is now leading the enemy army against him. This also subtly questions Drona’s impartiality or reminds him of Dhrishtadyumna’s birth purpose, which was to kill Drona.
धीमता		ಧೀಮತಾ		Dhīmatā
ಬುದ್ಧಿವಂತನಾದ, ಜಾಣನಾದ ದೃಷ್ಟದ್ಯುಮ್ನನ ಕೇವಲ ಶೌರ್ಯವನ್ನಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ಅವನ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ಮತ್ತು ಯುದ್ಧ ತಂತ್ರದಲ್ಲಿನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ದುರ್ಯೋಧನನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ಇದು ದ್ರೋಣಾಚಾರ್ಯರಿಗೆ ಎದುರಾಳಿಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ, ಅಂದರೆ ದೃಷ್ಟದ್ಯುಮ್ನನನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಅಂದಾಜು ಮಾಡಬಾರದು ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತಿದೆ.			By the intelligent, by the wise, by the sagacious Duryodhana highlights Dhrishtadyumna’s intelligence and tactical prowess, not just his martial skill. This serves as a warning to Dronacharya about the formidable and astute opponent he is facing, implying that Dhrishtadyumna is not to be underestimated in his strategic capabilities.

---